Spìvočij svìtoglâd : Boleslav Lesʹmân u dìalogu polʹsʹkoï ta ukraïnsʹkoï poezìï

Artykuł stanowi interpretację wyłącznie jednego szkicu literackiego Bolesława Leśmiana, zatytułowanego Próby twórczości literackiej na Ukrainie, który został opublikowany w "Kurierze Warszawskim" w marcu 1910 roku. Poeta omawia w nim wydany w Kijowie almanach poetycki zatytułowany Noworocznik literacki autorów polskich i ukraińskich. Leśmian wita tę inicjatywę z nadzieją na pogłębienie wzajemnych związków między twórcami obu słowiańskich narodów. Widoczne jest, że Leśmian był świadom wielu problemów, które utrudniały wzajemne kontakty twórców polskich i ukraińskich a także zdawał sobie sprawę z opóźnień kulturowych artystów działających w Kijowie na początku XX wieku, w tym zwłaszcza z oddalenia od światowych centrów rodzącego się wówczas wielkiego modernizmu. Mimo to miał nadzieję na zmiany w tej dziedzinie i na pogłębienie wzajemnych kontaktów. Wypowiedź jest również dla poety okazją do wyrażenia jego własnego programu literackiego, w którym wielką rolę odgrywa muzyczna strona poezji i związek słowa poetyckiego ze śpiewem. Leśmian odwołuje się przy tym do tradycji lokalnych, do wyobrażeń o kulturze ludowej i o "starej ziemi ukraińskiej", ale także, nazywając twórców z Kijowa "felibrami ukraińskimi", wprowadza nawiązanie do działalności poetów z południa Francji z drugiej połowy XIX wieku i do ruchu felibrów dążących na czele z Frederikiem Mistralem do odrodzenia języka i kultury prowansalskiej. Analogie te pozwalają na wprowadzenie do interpretacji szkicu Leśmiana szerokich kontekstów komparatystycznych.The article discusses just one of Bolesław Leśmian’s literary essays, namely, "Attempts at literary creation in Ukraine," published in Kurier Warszawski in March 1910. In it, the poet discusses the collection of poems published in Kiev entitled Noworocznik literacki autorów polskich i ukraińskich [The Literary Yearbook of Polish and Ukrainian Authors]. Leśmian welcomes this initiative with the hope of deepening the mutual relations between the poets of the two Slavic nations. It is evident that Leśmian was aware of many problems that hindered the mutual contacts of Polish and Ukrainian writers; he was also aware of the cultural delay of the Kiev artists at the beginning of the 20th century, in particular, of their remoteness from the world centres of the emerging great Modernism. He hoped, however, for changes in this field and for deeper mutual contacts. The essay also gave Leśmian an opportunity to spell out his own literary program, in which the musical side of poetry and the relationship between the poetic verse and singing played a significant role. In this context, Leśmian referred to local traditions and to ideas concerning folk culture and the “old Ukrainian land” however, by calling the Kiev poets “Ukrainian félibres,” he introduced a reference to the South French poets of the second half of the 19th century and to the movement headed by Frédéric Mistral created to revive the language and culture of Provence. These analogies make it possible to introduce broad comparative contexts to the interpretation of Leśmian’s essay.Стаття є інтерпретацією літературного нарису Болеслава Лесьмяна "Спроби літературної творчості в Україна" ("Próby twórczości literackiej na Ukrainie"),опублікованого у "Варшавському Кур’єрі" в березні 1910 року. Поет розглядає виданий у Києві поетичний альманах "Літературний щорічник польських та українських авторів" ("Noworocznik literacki autorów polskich i ukraińskich"). Поет говорить і про власну літературну програму, в якому важливу роль відіграють музична природа поезії і зв’язок поетичного слова зі співом. При цьому Лесьмян посилається на місцеві традиції, уявлення про народну культуру і «давню землю українську», згадує й про алюзію до творчості французьких поетів ХІХ століття. Ці аналогії дозволяють застосувати інтерпретації з нарису Лесьмяна у широкому компаративістичному аспекті