Psychosocial factors related to smoking tobacco and e-cigarettes among school youth

W 2016 roku zgony z powodu palenia papierosów stanowiły 20% wszystkich zgonów całej populacji w Polsce. Z najnowszego raportu polskich badań zdrowia i zachowań zdrowotnych młodzieży szkolnej (HBSC) wynika, że co dwudziesty 15-latek deklaruje codzienne palenie papierosów. Nie są znane dokładne statystyki dotyczące korzystania z e-papierosów przez polską młodzież. Wiadomo, że e-papierosy zawierające nikotynę uzależniają równie silnie jak tytoń. W okresie młodzieńczym kształtują się wzorce zachowań, których korzyści lub szkody zdrowotne są odczuwane w późniejszym wieku. Dlatego palenie tytoniu i e-papierosów wśród młodzieży szkolnej są ważnym problemem w zdrowiu publicznym.Celem pracy była ocena związku pomiędzy paleniem tytoniu i e-papierosów wśród uczniów szkół średnich w Krakowie a wybranymi czynnikami indywidualnymi i psychospołecznymi.Badanie przeprowadzono za pomocą kwestionariusza papierowej ankiety środowiskowej, który wypełniło 131 uczniów (98 mężczyzn i 33 kobiety) klas trzecich wybranych krakowskich szkół średnich. Badani byli w wieku 18-19 lat; średnia wieku wynosiła 18,9 roku. Zależności pomiędzy zmiennymi zbadano za pomocą testu nieparametrycznego chi2 Pearsona. W przypadku istotnego statystyczne wyniku zastosowano regresję logistyczną i obliczono iloraz szans oraz przedział ufności.Zauważono, że palenie tytoniu i palenie e-papierosów są zachowaniami współwystępującymi. W badanej grupie uczniów osoby palące papierosy często również paliły e-papierosy. Osoby palące papierosy i/lub e-papierosy charakteryzowały się niską lub przeciętną satysfakcją z życia, często odczuwały napięcie i zdenerwowanie, osiągały niskie lub przeciętne wyniki w nauce, a ich rówieśnicy w większości palili papierosy i/lub e-papierosy.W celu ograniczenia palenia tytoniu i palenia e-papierosów wśród uczniów wybranych szkół średnich należy zaplanować działania profilaktyczne ukierunkowane na edukację młodzieży, rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stresem, zadowolenia z życia, asertywności oraz wspieranie w osiąganiu dobrych wyników w nauce i budowaniu przyjaznej atmosfery w szkole.In 2016, 20% of all deaths in Poland were caused of tobacco smoking. The report of the Polish Health Behaviours in School aged Children (HBSC) survey shows that 5% of 15 years old pupils declare they smoke cigarettes every day.The statistics of the use of e-cigarettes by Polish youth are unknown. It is proved that nicotine-containing e-cigarettes are as addictive as tobacco. The behavioural patterns and health related life style is developed during childhood and adolescence, and the health benefits or harms related to these behaviours are experienced at a later age. Therefor smoking cigarettes or e-cigarettes among youth is an important problem in public health.The aim of the study was to evaluate the association between smoking tobacco or e-cigarettes and individual and psychosocial factors among pupils at the selected high schools in Krakow, Poland.The survey was conducted using a questionnaire based on the Polish HBSC version. The study group contains of 131 students (98 men and 33 women) of selected two secondary schools in Krakow. Associations between variables were examined using the non-parametric Chi2 Pearson test, and logistic regression (odds ratio and confidence interval) was calculated to determine the risk.It has been shown that smoking tobacco and smoking of e-cigarettes are co-occurring behaviours. In the study group, students who smoked cigarettes also often smoked e-cigarettes. Pupils who smoked cigarettes/e-cigarettes were characterized by low or average life satisfaction, often felt nervousness, achieved low or average school performance, and their peers mostly smoked cigarettes/e-cigarettes as well.In the frame of smoking prevention programs among the pupils, the surveyed schools should plan and implement actions which should be focused at health education, development of coping with stress, life satisfaction, assertiveness, and building friendly school climate to support pupils’ achievements