A woman and a power, or a long twilight of patriarchal culture - Aristophanes, Erasmus of Rotterdam, Marcin Bielski

Praca stanowi analizę komparatystyczną dotyczącą tematu kobiety i władzy, stąd też omówione zostały: Sejm kobiet i Lizystrata Arystofanesa, Senatulus Erazma z Rotterdamu oraz Sjem niewieści Marcina Bielskiego, pod względem opisu postaci rządzących kobiet, ich postulatów oraz kobiecego sposobu narracji. Główny nacisk interpretacyjny pada na relację pomiędzy kobiecością a władzą, więc rozważania rozpoczynają się od nakreślenia trudnej sytuacji płci żeńskiej, gdzie przez wieki to mężczyźni tworzyli standardy kanoniczności. Kobiety, kreowane na gorsze i słabsze od mężczyzn, musiały milczeć, ponieważ system patriarchalny, który dosyć szybko zastąpił matriarchat, nadał im rolę gospodyń siedzących w domu, niemających wpływu na losy państwa. Pejoratywny wizerunek płci żeńskiej nie jest w kulturze i literaturze zjawiskiem nowym, co zostało udowodnione w pracy poprzez wprowadzenie na początku epizodu z Odysei Homera, a następnie kontekstów z tradycji biblijnej, antycznej oraz filozoficznej. Problematyka analizowanych dzieł w głównej mierze obejmuje zagadnienie tożsamości płciowej w relacji do ról i możliwości społecznych kobiet i mężczyzn. Stąd też w niniejszej pracy pojawia się „uwikłanie w płeć” Judith Butler, która wskazuje różnicę pomiędzy płcią biologiczną i kulturową. Jednocześnie stanowisko współczesnej badaczki stało się narzędziem interpretacyjnym, pozwalającym zauważyć wzajemne przenikanie się modelowych wyobrażeń o męskości i kobiecości w omawianych tekstach. Każdy z nich w nieco innym stopniu dotyka bowiem problemu „performatywności płci”, który łączy się ze stereotypizacją płciową, odgrywającą w przywołanych utworach znaczącą rolę. Polityka i płciowość od zawsze stanowiły żywy temat do dyskusji. W tej pracy, poprzez niewielkie nawiązanie do współczesnych badań, udzielone zostały odpowiedzi na pytania, czy płeć w przypadku władzy ma znaczenie oraz jak, i czy w ogóle, zmieniał się wizerunek kobiety dążącej do sprawowania realnej władzy, a więc zdobycia dominacji nad mężczyzną.The thesis is a comparative analysis of the topic of women and power, and it is discussed: Aristophanes’ The council of women and Lysistrata, Erasmus od Rotterdam’ The council of Women and The council of women written by Marcin Bielski, in terms of the description of the figures of women in power, their postulates and the feminine way of narration. The main emphasis of interpretation is placed on the relationship between femininity and power, so the considerations begin with the difficult situation of the female gender, where for centuries men created the standards of canonicality. Women created as worse and weaker than men, had to be silent because the patriarchal system, which quite quickly replaced the matriarchy, gave them the role of housewives sitting at home, having no influence on the fate of the state. The pejorative image of the female sex is not a new phenomenon in culture and literature, which was proved in the thesis by the introducing at the beginning the episode of the Homer Odyssey, followed by the contexts of biblical, ancient and philosophical traditions. The subject matter of the analyzed thesis includes mainly the issue of gender identity in relation to the roles and social capabilities of women and men. Therefore, in this thesis appears "gender entanglement" of Judith Butler, who points to the difference between biological and cultural sex. At the same time, the position of the contemporary researcher has become a tool for interpretation, allowing to notice the interpenetration of model images of masculinity and femininity in the discussed texts. Each of them put forward the problem of "gender performativity" to a slightly different degree, which is connected with gender stereotyping, which plays a significant role in the mentioned works. Politics and gender have always been a lively topic for discussion. In this thesis, through little reference to contemporary research, answers were given to the questions if gender is important in the case of power and how, and whether at all, has changed the image of a woman seeking to exercise real power and to gain domination over a man