FIGHT FOR FREEDOM RIGHTS IN AUGUST 1980 ON THE EXAMPLE OF GDAŃSK AND SZCZECIN

Głównym celem pracy było zaprezentowanie schematu walki o prawa wolnościowe, jaka ogarnęła Polskę w latach 80. XX wieku. Nacisk został położony na dwa – w mojej ocenie - najważniejsze miasta: Gdańsk, stanowiący oczywiście spiritus movens dla przemian politycznych nie tylko w Polsce, lecz także w Europie, oraz Szczecin – będący miejscem pierwszego podpisanego porozumienia robotników z władzami PRL. Takie podejście uzasadnione jest dużą wagą historyczną wydarzeń, jakie rozegrały się w zakładach pracy Pomorza Zachodniego i Środkowego, ponieważ wypracowany w tamtym okresie kompromis partyjnych dygnitarzy z ludźmi pracy był niebywałym sukcesem i ewenementem w całym bloku wschodnim. Praca składa się z trzech części. W pierwszej z nich przedstawiono ogólną sytuację panującą w Polsce Ludowej przed Sierpniem 1980 roku: począwszy od realiów powojennych, poprzez powstanie nowej strategii ruchów społecznych; wreszcie do utworzenia Komitetu Obrony Robotników (KOR). Zawarto także wybór nauk papieża Jana Pawła II i polskiego Kościoła w ogólnym odniesieniu do rodzącego się ruchu związkowego. Ponadto zwrócono uwagę na nową metodę rozwiązywania konfliktów – nie przemocą, a rozmową w formie negocjacji. Druga i trzecia - zasadnicze części pracy - poświęcone są analizie sytuacji panujących w ogarniętych falą strajku najważniejszych regionach północno-zachodniej Polski. Zaczyna się ona od opisu atmosfery panującej w Gdańsku przed strajkami sierpniowymi w 1980 roku. Zagadnienie to jest o tyle istotne, że wydarzenia te, poprzedzające narodziny „Solidarności”, w Stoczni Gdańskiej doprowadziły do fali strajków obejmującej cały kraj. Opisano przebieg rozmów robotników z przedstawicielami władzy, a zwłaszcza kwestii spornych, jakie dotyczyły przedłożonych żądań sierpniowych, a także zwrócono uwagę na pracę ekspertów podczas rozmów. Na koniec zamieszczono ostateczną wersję porozumienia, które zostało podpisane przez obie strony. Kolejny rozdział to przedstawienie sytuacji w Szczecinie- drugim po Gdańsku, największym centrum gospodarki morskiej w północnej Polsce. Podobnie jak w Gdańsku, robotnicy poparli żądania swoich kolegów i przyłączyli się do strajku solidarnościowego z Wybrzeżem. Opisano przebieg negocjacji, które zostały zwieńczone podpisaniem – jako pierwszego – porozumienia z władzą. Zakończenie pracy to próba porównania podpisanych porozumień oraz ich wpływ na sytuację w Polsce.The main purpose of the work was to present a pattern of struggle for the rights of freedom that swept Poland in the 1980s. Emphasis was placed on two - in my opinion - the most important cities: Gdańsk, which is obviously a spiritus movens for political changes not only in Poland, but also in Europe, and Szczecin - a place of the first signed agreement between workers and the authorities of the PRL. Such an approach is justified by the great historical significance of the events that took place in the West and Central Pomerania workplaces, because the compromise of party dignitaries with working people developed at that time was an unprecedented success and a sensation in the entire Eastern bloc. The work consists of three parts. The first one presents the general situation prevailing in People's Poland before August 1980: from post-war realities to the emergence of a new strategy of social movements; and finally to establish a Workers' Defense Committee (KOR). Also included was the choice of the teachings of Pope John Paul II and the Polish Church in general reference to the nascent trade union movement. In addition, attention was paid to the new method of conflict resolution - not violence, but negotiation in the form of negotiations. The second and third - the main parts of the work - are devoted to the analysis of the situation prevailing in the wave-stricken strike of the most important regions of north-western Poland. It starts with a description of the atmosphere prevailing in Gdańsk before the August strikes in 1980. This issue is significant because these events, preceding the birth of "Solidarity", in the Gdańsk Shipyard led to a wave of strikes covering the entire country. The course of the workers' talks with representatives of the authorities was discussed, in particular the disputable issues concerning the August demands, as well as the work of experts during the talks. Finally, the final version of the agreement was posted, which was signed by both parties. The next chapter is to present the situation in Szczecin - the second largest maritime center in northern Poland after Gdańsk. As in Gdańsk, the workers supported their colleagues' demands and joined the Solidarity strike with the Coast. The course of the negotiations was described, which were crowned with signing - as the first - agreement with the authorities. The end of the work is an attempt to compare signed agreements and their impact on the situation in Poland