Conservation issues of the cemetery in Łuczanowice as a place of remembrance of the Cracow Reformation

W północno-południowej części miasta Krakowa, w dawnych Łuczanowicach, leży dotychczas nieco zapomniany cmentarz. Od innych podobnych nekropolii wyróżnia go niezwykła historia w tle z protestanckimi wojnami oraz osobowościami, jakie spoczęły na obszarze kalwińskiego kopca (ponieważ i pod taką nazwą go spotkamy). Wśród najważniejszych postaci, jakie odnalazły na tym niewielkim cmentarzu miejsce spoczynku znaleźli się zacni członkowie rodu Żeleńskich, zasłużeni nie tylko na terenie dawnych Łuczanowic, ale i w Wojsku Polskim. Dodatek stanowią zabytki w postaci nagrobków i wolnostojących rzeźb. Takich miejsc jak to zbyt wiele pozostaje w zapomnieniu, w cieniu wielkich miast. Podobnie kopiec kalwiński zamiast stać się turystyczną atrakcją po dziś dzień jest omijany, z oddali widoczny jedyne jako kępa dziko rosnących drzew. Po raz pierwszy został zauważony i opisany w 1863 roku jedynie po to by zniknąć znów na kilka kolejnych lat, choć historia jego powstania jest bardzo ściśle związana z członkami rodu Żeleńskich – założycielami cmentarza oraz długoletnimi właścicielami wsi Łuczanowice. Z popularyzacją tego typu miejsc wiąże się jednak wiele problemów natury prawnej i kulturowej, co może stać się przyczyną faktu iż podobne miejsca ulegają powolnej dewastacji i zapomnieniu. Głęboko w to jednak wierzę, że wystarczyłby wzrost świadomości o znaczeniu tego typu obiektów, by rozpocząć ów żmudny proces przywracania ich naszej społeczności i pamięci. A tym samym znów stały się elementem naszej kulturowej tożsamości. Pragnę więc przywrócić owym historycznym obiektom należne im miejsce w naszej współczesnej kulturze i turystyce na przykładzie tego pełnego uroku i wartościowych zabytków natury materialnej i duchowej cmentarza ustawionego w dziś nie istniejącej już wsi Łuczanowice. Nie jako poszczególnym elementom, ale całości kompozycji cmentarza, jako owianego historią ogrodu z jego udrzewieniem i spoczywającymi pod ich liśćmi nagrobkami, z rzeźbami, dla których nie ma doskonalszego miejsca niż to, w którym postawiono je za czasów ich świetności, z kryjącymi się w ich ornamentach i zdobieniach: alegorią, symboliką i znakami czekającymi po dziś dzień na odczytanie. Wszystko to pomoże nam w odnalezieniu w istocie samych siebie. Poznawszy bowiem historię i życie naszych przodków nadajemy sens życiu samym sobie i następujących po nas pokoleniom. A cóż może być bardziej niezbitym dowodem na istnienie pewnych zdarzeń niż zabytki, cóż może stać się większą inspiracją do rozpoczęcia rozmów o przodkach oraz historii naszego kraju niż fizyczne pozostałości ich istnienia.In the north-south of the city of Krakow, in the former village of Łuczanowice, there is a neglected and forgotten cemetery. It is distinguished by an extraordinary history related to Protestant wars and personalities that were buried in the Calvinist mound. Among the most important figures who are buried on this small cemetery are members of the Żeleński family, meritorious people in Łuczanowice and also in the Polish Army. In addition the cemetery is a place of various architectural gems (tombstones and freestanding sculptures). Places like this are too much forgotten and fade away in the shadow of big cities. Similarly, the Calvinist mound, instead of becoming a tourist attraction, is still avoided to this day, from the distance it is visible only as a clump of wild trees. It was first noticed and described in 1863, but after this year it disappeared again for several years, although the history of its creation is very closely related to the members of the Żeleński family -the founders of the cemetery and long-time owners of the village of Łuczanowice. There are many legal and cultural problems associated with the popularisation of such places, which may be the reason why similar places are slowly devastated and forgotten. I strongly believe that to preserve those places from further neglection it would be necessary to at least raise awareness of the importance of such places. In my opinion is crucial to preserve this kind of history gems to trigger the process of restoring memory and social awareness, so that could become an element of our cultural identity again. I would like to restore these historical objects to their rightful place in our modern culture and tourism. Starting on the example of this charming and valuable monuments of the material and spiritual nature of the cemetery located in the non-existent Łuczanowice village. Not as individual elements, but as a whole of the composition of the cemetery. Getting to know the history and life of our ancestors, we give meaning to life to ourselves and the generations that follow us. What can be more irrefutable proof of the existence of certain events than monuments. What could be a greater inspiration to start conversations about the ancestors and the history of our country than the physical remains of their existence