Application of selected chemical methods in research on the Maya culture.

Obecnie archeometria staje się coraz bardziej atrakcyjną dziedziną badań archeologicznych, ponieważ wyniki uzyskane dzięki wykorzystaniu metod archeometrycznych stanowią wartościowe uzupełnienie dla danych pozyskanych na drodze wykopalisk lub analizy tekstów źródłowych. W przypadku badania kultur niepiśmiennych, lub takich, których pismo nie zostało odczytane, informacje uzyskane dzięki archeometrii są często jedynym pewnym źródłem informacji. Celem poniższej pracy jest przedstawienie wybranych metod chemicznych i ich wykorzystania w badaniach nad kulturami Nowego Świata, ze szczególnym uwzględnieniem cywilizacji Majów. Każda z omawianych metod (spektroskopia w podczerwieni z transformatą Fouriera (FT-IR), spektroskopia Ramanowska (RS), fluorescencja rentgenowska (XRF), wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC) oraz chromatografia gazowa (GC)) została omówiona zarówno pod względem teoretycznym (podstawa metody, sposób prowadzenia badań) jak i praktycznym zastosowaniem w archeologii, na wybranych przykładach związanych z kulturami Nowego Świata.Currently, archeometry is becoming an increasingly attractive field of archaeological research, because the results obtained by using archaeometric methods are a valuable complement to data obtained through excavations or analysis of source texts. In the case of the study of illiterate cultures or those whose writing has not been read, information obtained from archeometry is often the only reliable source of information. The purpose of the following work is to present selected chemical methods and their use in research on the cultures of the New World, with particular emphasis on the Maya civilization. Each of the discussed methods (Fourier transform infrared spectroscopy (FTIR), Raman spectroscopy (RS), X-ray fluorescence (XRF), high performance liquid chromatography (HPLC) and gas chromatography (GC)) was discussed both in theoretical terms (basis of the method, way of conducting research) as well as practical application in archeology, on selected examples related to the cultures of the New World