Specific problems of protection and maintenance of the Rakowicki Cemetery

Tematem pracy jest problem ochrony Cmentarza Rakowickiego, jako zabytku czynnie eksploatowanego, będącego przestrzenią na styku stref sacrum oraz profanum. W swojej pracy przedstawiłam obraz cmentarza jako swoistego zabytku, opisując jego wartość historyczną, artystyczną, kulturową oraz archeologiczną. Skupiając się na wartościach historycznych ukazałam cmentarz jako kamienną kronikę miasta oraz panteon wielkich Polaków. Opisując program ideowy nekropoli, zwróciłam uwagę na rolę cmentarza na przestrzeni dziejów. Natomiast w wartości artystycznej nekropoli wyodrębniłam aspekt małej architektury jako galerii wysokiej klasy rzeźby, a także założeń cmentarnych jako rozległych kompozycji parkowych. W dalszej części odniosłam się do zagrożeń występujących na Cmentarzu Rakowickim w szczególności do braku nowych miejsc pochówku, masowego handlu miejscami w grobach, usuwania nieopłaconych nagrobków oraz kwestii radykalnych przebudów przez dysponentów grobu. Pozostałe zagrożenia które opisałam to problem nieuregulowanego stanu własności nagrobków, nieuporządkowany stan zieleni oraz brak profesjonalnej dokumentacji inwentaryzatorskiej. Odpowiedzią na powyższe zagrożenia jest w pierwszej kolejności sformułowanie regulaminu cmentarza, uwzględniającego odpowiednie kary pieniężne za nielegalny obrót miejscami pochówku oraz przebudowy nagrobków, a także wyznaczającego zasady użytkowania nekropoli. Nadzór nad przestrzeganiem regulaminu polegający w szczególności na kontroli stanu technicznego zabytkowych nagrobków wraz z stanem ich własności należy powierzyć administratorowi cmentarza, który byłby również odpowiedzialny za monitorowanie szaty roślinnej cmentarza z wykonaniem odpowiednich zabiegów pielęgnacyjnych. Na zarządcy cmentarza spoczywałby również obowiązek informowania o prawidłowym korzystaniu z nekropoli. Niezwykle istotnym czynnikiem warunkującym prawidłowe użytkowanie nekropoli jest budowanie odpowiedniej świadomości mieszkańców, polegającej na postrzeganiu cmentarza nie tylko jako miejsca spoczynku zmarłych, ale jako cennego zabytku i dziedzictwa kulturowego. Powyższe zalecenia zostały uwzględnione w programie konserwatorskim, mającym na celu zachowanie substancji zabytkowej cmentarza.The subject of the work is the problem of protection of the Rakowicki Cemetery as an object actively exploited, which is a space at the interface between sacrum and profanum zones. In my work, I presented the image of the cemetery as a specific monument, describing its historical, artistic, cultural and archaeological value. Focusing on historical values, I showed the cemetery as a stone chronicle of the city and a pantheon of great Poles. Describing the ideological program of the necropolis, I drew attention to the role of the cemetery throughout history.In the following, I referred to the threats occurring at the Rakowicki Cemetery, in particular to the lack of new burial sites, massive trade in graves, removal of unpaid tombstones and the issue of radical rebuilding by the grave administrators. The other threats I have described are the problem of unregulated ownership of the tombstones, the disordered condition of greenery and the lack of professional inventory documentation. The answer to the above threats is first of all formulating the regulations of the cemetery, including appropriate fines for the illegal circulation of burial sites and reconstruction of tombstones, as well as setting out the rules for using the necropolis. Supervision of the observance of the regulations, in particular, to control the technical condition of historic tombstones together with the status of their property, should be entrusted to the administrator of the cemetery, who would also be responsible for monitoring the vegetation of the cemetery with appropriate care. The cemetery administrator would also be obliged to inform about the proper use of the necropolis. An extremely important factor determining the proper use of the necropolis is building an adequate awareness of the residents, based on the perception of the cemetery not only as a place of rest of the dead, but as a valuable monument and cultural heritage. The above recommendations have been included in the conservation program aimed at preserving the historic cemetery substance