Emotional functioning and social competence of students with late chronotypes.

Niniejsza praca odnosi się do zagadnienia chronotypów wśród uczniów oraz związanych z tym konsekwencji w ich codziennym funkcjonowaniu. Celem badania było sprawdzenie jakości funkcjonowania emocjonalno-społecznego u uczniów w wieku gimnazjalnym oraz licealnym, charakteryzujących się chronotypem wieczornym, z uwagi na podporządkowanie życia szkolnego chronotypowi porannemu. Zmiennymi w badaniu były: chronotyp, afekt pozytywny i negatywny; asertywność, intymność oraz ekspozycja społeczna – jako zmienne dotyczące kompetencji społecznych, wraz z ich wynikiem ogólnym. Dodatkowo, w badaniu wzięto pod uwagę zmienne kontrolowane w postaci indeksów snu (dających wyraz deficytowi snu), zaburzeń snu oraz pięciu zmiennych osobowościowych: ekstrawersji, neurotyczności, otwartości na doświadczenie, ugodowości i sumienności. Przebadanych zostało 146 uczniów obu typów szkół łącznie. Wyniki badań wskazały na potwierdzenie większości hipotez, postawionych na potrzeby owej pracy. Większość uczniów charakteryzowała się chronotypem wieczornym, zgodnie z założeniami na temat tej grupy wiekowej. Osoby o orientacji wieczornej charakteryzowały się niższym poziomem kompetencji społecznych, niższym poziomem afektu pozytywnego oraz wyższym poziomem deficytu snu. Nie wykazywały natomiast wyższego poziomu afektywności negatywnej niż ich poranne odpowiedniki. Uczniowie o wyższym deficycie snu mieli niższy poziom afektywności pozytywnej, a ci z wyższym poziomem zaburzeń snu – wyższy poziom afektywności negatywnej. Deficyt snu nie miał znaczenia w przypadku kompetencji społecznych. Pracę zakończono więc sugestiami zmiany godzin rozpoczęcia zajęć szkolnych lub ewentualnych innych modyfikacji w planie życia szkoły, mogących zniwelować skutki niedostosowania trybu życia szkolnego do chronotypu wieczornego uczniów.This work refers to the issue of chronotypes among students and its consequences in their daily functioning. The aim of the study, was to check how emotional functioning and social competence of students with late chronotypes, in a middle school and secondary school look like, due to the subordination of school life to the morning chronotype. The variables in the study were - chronotype; positive affect; negative affect; assertiveness, intimacy and social exposure - as variables related to social competences, together with their overall result. In addition, the study took into account variables controlled in the form of sleep indices (expressing a sleep deficit), sleep disorders and five personality variables: extraversion, neuroticism, openness to experience, agreeableness and conscientiousness. 146 pupils of both types of schools were examined in total. The results of the research indicated the confirmation of most of the hypotheses posed for the needs of this work. Most of the students were characterized by an evening chronotype, according to the assumptions about this age group. People with an evening orientation were characterized by a lower level of social competence, a lower level of positive affect and a higher level of sleep deficit. However, they did not have a greater level of negative affection than their morning counterpart. What is more, students with a higher sleep deficit had a lower level of positive affection, and those with a higher level of sleep disorders had a higher level of negative affectivity. Sleep deficit did not matter in the case of social competences. The work was summarized with suggestions to change the time, when lessons usually get started or other possible modifications to the school's plan, which could offset the effects of underestimating the evening chronotype among students