Judeo-Spanish as a living museum of the Spanish language

W niniejszej pracy spróbujemy przedstawić w sposób szczegółowy historię Żydów hiszpańskich i ich aktywność na Półwyspie Iberyjskim, a także ich życie po wypędzeniu z Hiszpanii, w innych krajach Europy, Afryki lub Ameryki Północnej. Pochylimy się również nad odmianami dialektu sefardyjskiego, które rozwinęły się w tych krajach, np. haquetia w Maroku. W drugiej cześci pracy postaramy się opisać cechy językowe tego dialektu, wraz z rozróżnieniem na elementy pochodzące z języka hiszpańskiego oraz na te, które zostały zapożyczone z innych języków. Ostatni rozdział poświęcony jest wynikom ankiety przeprowadzonej na potrzeby tej pracy. Z tejże ankiety, zrezalizowanej wśród członków wirtualnej grupy Ladinokomunita można dowiedzieć się, gdzie używa się tego dialektu, a także o jego aktualnej sytuacji oraz o tym jakich środków używają jego użytkownicy w walce o jego przetrwanie. Na końcu pracy przeprowadzimy analizę dialektu judeo-hiszpańskiego, którego użyli ankietowani, a także członkowie grupy Ladinokomunita, koncentrując się głównie na słownictwie.In this paper, we try to describe in detail the history of the Spanish Jews in the Iberian Peninsula and, also, their life after the expulsion from Spain in other countries in Europe, Africa or South America.We also present the varieties of the Judeo-Spanish developed in these countries, as, for example, the haquetia in Morocco. In the second part, we present a description of the linguistic characteristics of the Judeo-Spanish, classifying his lexicon in accordance with Hispanic and non-Hispanic influences. The last part refers to the results of the survey that we have made for the needs of this work. This survey, carried out among the members of the virtual group Ladinokomunita, we can find out where the Judeo-Spanish is now spoken, showing their current situation and the means which, the speakers use in the struggle for the preservation of their language. Finally, there is an analysis of the Judeo-Spanish which have used by the respondents and members of Ladinokomunita, concentrating, especially, on the vocabulary.En el presente trabajo pretendemos describir detalladamente la historia de los judíos españoles en la Península Ibérica y, además, su vida después de la expulsión de España en otros países en Europa, África o América del Norte. Vamos a presentar también las variedades del judeoespañol que se desarrollaron en estos países, como, por ejemplo, la haquetía en Marruecos. En la segunda parte, presentaremos una descripción de los rasgos lingüísticos propios del judeoespañol, clasificando su léxico de acuerdo con las influencias hispánicas y no hispánicas.La última parte se refiere a los resultados de la encuesta que hemos hecho para las necesidades de este trabajo. De esta encuesta, realizada entre los miembros del grupo virtual Ladinokomunita, podemos averiguar donde se habla ahora el judeoespañol, mostrando su situación actual y los medios de los que disponen los hablantes en la lucha por la conservación de su idioma. En fin, hay un análisis del judeoespañol que han usado los encuestados y los miembros de Ladinokomunita, concentrándonos, sobre todo, en el vocabulario