The messianism of Hoene Wroński versus the philosophy of history of St. Augustine

Praca przedstawia i porównuje dwa systemy historiozoficzne – wizję przedstawioną w "Państwie Bożym" św. Augustyna oraz historiozofię Hoene Wrońskiego, którą autor opisał w dziele "Prodrom mesjanizmu". Choć wizje te pochodzą z różnych epok, jedna z V w., a druga z XIX w., łączy je szereg cech wspólnych. W pierwszej części przedstawiam ogólny rozwój refleksji historiozoficznej, umieszczając na jej tle dokonania filozoficzne św. Augustyna oraz mesjanizm Wrońskiego. Wskazuję również na wydarzenia epokowe, które miały wpływ na obu myślicieli i tematykę ich dzieł. W kolejnych dwóch rozdziałach, w oparciu o teksty źródłowe, dokonuję rekonstrukcji systemów obu myślicieli, wskazu-jąc na najważniejsze kategorie i idee, które tworzą ich wizje historiozoficzne (np. egzegeza biblijna dziejów świata, podział ludzkości, różne wizje końca świata, prawa postępu ludzkości itd.). W zakończeniu wskazuję na podobieństwa i różnice między porównywanymi koncepcjami. Wśród podobieństw wskazać można np. podział ludzkości na dwie antagonistycznie nastawione grupy, liczne odwołania do Biblii, włączanie Boga/ Absolutu do procesu dziejowego. Mimo istnieją-cych podobieństw między porównywanymi systemami historiozoficznymi, można dostrzec także liczne rozbieżności między wizją św. Augustyna a wrońskizmem. Różnice dotyczą m.in. takich zagadnień jak: pojmowanie Boga (św. Augustyn)/Absolutu (Wroński) oraz relacji między człowiekiem a Bogiem; wyjaśnianie filozofii dziejów w odniesieniu do dogmatów wiary i teologii (św. Augustyn) vs. historiozofia bliższa historiografii i oparta o religijność zlaicyzowaną (mesjanizm); charakter duchowy wspólnoty „Państwa Bożego” vs. naturalny charakter obu stronnictw u Wrońskiego.This study aims to present and compare two separate visions of the philosophy of history, one by St. Augustine (The City of God) and the other by a Polish philosopher Józef Maria Hoene Wroński (Prodrom mesjanizmu). Both philosophical works have a number of common traits, even though they belong to different time periods in philosophy (5 c. AD versus 19th c.).In the first part of my work I present the outline of the development of the philosophy of history and demonstrate both the role of St. Augustine in the advancement of this discipline of thought and the role of Wroński and his theory, the so-called ‘wronskizm’. I point out to the epochal events that had influenced these two thinkers and their philosophical beliefs. On the basis of The City of God and Prodrom mesjanizmu I attempt to explain the two philosophical constructs with emphasis on their key historiosophical ideas, such as: the rules of the progres of humanity; different views on the end of the world; the Biblical explanation of the history of mankind etc.In the final part I demonstrate the similarities and the differences between the two visions. As far as the similarities are concerned I discuss such topics as ex. the split of the mankind into two antagonistic groups; numerous Biblical references made by the authors; the employment of God as an agent in the history of the humankind etc. However, I also reveal the differences between The City of God and Prodrom mesjanizmu, such as: various ideas of God (St. Augustine) /Absolute (Wroński); a different character of the antagonistic groups (both spiritual (universal) and temporal vs. only temporal in the idea of Wroński); the religious explanation of the history vs. a secularized one by the Polish philosopher (messianism)