Phenological observations and habitat variation of Ambrosia artemisiifolia in Kraków

Ambrosia artemisiifolia L. (ambrozja bylicolistna) jest pochodzącą z Ameryki Północnej rośliną jednoroczną, która w Europie (w tym w Polsce) uważana jest za gatunek inwazyjny. Jej ekspansja nie tylko może wyrządzać szkody ekonomiczne, ale też stwarzać realne zagrożenie dla zdrowia ludzi ze względu na produkowanie silnie alergizującego pyłku. Obecnie w Polsce ambrozja bylicolistna jest nadal gatunkiem rzadkim, prognozy związane z globalnym ociepleniem wskazują, że będzie w przyszłości zwiększać swój zasięg. Dlatego ważne jest prowadzenie badań nad krajowymi populacjami tego gatunku. Główny cel pracy stanowiła próba opisania fenologii Ambrosia artemisiifolia na stanowisku w Krakowie. W tym celu prowadzono badania w okresie od maja do października 2017 roku w obrębie stacji PKP Kraków Prokocim Towarowy, gdzie znajduje się jedyne w mieście potwierdzone stanowisko tego gatunku. Obserwacje prowadzono zgodnie z metodologią zaproponowaną przez Łukasiewicza, jednak dostosowaną do charakterystyki obiektu badań. Pomimo opóźnionego, aż o prawie dwa miesiące kiełkowania, zmiany fenologiczne kwitnienia ambrozji jest zgodna z oczekiwaniami. Kwitnienie kwiatów męskich rozpoczęło się średnio 19 sierpnia i trwało do końca października. Cały cykl rozwojowy trwał 114 dni. Brak istotnej korelacji pomiędzy fazami fenologicznymi i stężeniem pyłku ambrozji w powietrzu może wskazywać na pojawianie się pyłku z opisywanego stanowiska oraz transportu dalekiego. Prowadzone obserwacje terenowe i późniejsze analizy statystyczne wykazały, że istnieje zróżnicowanie morfologiczne w obrębie badanej populacji. Zmienność ta spowodowana jest głównie warunkami siedliskowymi. Osobniki rosnące w warunkach deficytu wody i substancji odżywczych osiągały dużo mniejsze rozmiary, jednak nie zaburzało to rozwoju generatywnego. Możliwość odbycia całego cyklu rozwojowego, nawet w trudnych warunkach środowiskowych świadczy o dużym potencjale inwazyjnym gatunku.Ambrosia artemisiifolia is an annual plant, native to North America, which (including Poland) is considered as an invasive species in Europe. Its expansion can cause not only economic problems, but also create a real threat to human health due to the production of highly allergenic pollen. In Poland, common ragweed is still rarely observed, but due to global warmingthe increae of ragweed populations in expacted in the future. Thus it is important to conduct studies and monitoring of the local populations of this species. The main aim of this study was to describe the phenology of Ambrosia artemisiifolia in Krakow. For this purpose, research was carried out from May to October 2017 within the PKP Kraków Prokocim Towarowy railway trademark station, which is the only confirmed site of this species within the city. The observations were carried out according to the methodology proposed by Łukasiewicz, adapted to the characteristics of the studied species. Despite the delayed germination (two months), the flowering phenology of ragweed is typical. The pollinating of male flowers began on August 19 and lasted until the end of October. The whole development cycle lasted for 114 days. No clear statistical correlation between phonological phases and ragweed pollen concentration in the air, can indicate the pollen originate both from local population and the long distance transport. The conducted field observations and subsequent statistical analyses have shown morphological diversity within the studied population. This variability is caused by habitat conditions. Individuals growing in arid conditions and nutrients deficiency reached much smaller sizes, but it did not affect generative development. The possibility of completing the entire development cycle, even in difficult environmental conditions, proves the invasive potential of the species