Adam Mickiewicz's Dziady (Forefathers' Eve) in the perspective of Victor W. Turner's anthropology

Celem pracy jest skonfrontowanie Dziadów Adama Mickiewicza z antropologią Victora W. Turnera. Tym, co pozwala na takie zestawienie jest uprzywilejowana pozycja rytuału zarówno w dziele polskiego poety, jak i brytyjskiego antropologa. Obaj – Mickiewicz poprzez swoją praktykę twórczą, Turner na gruncie teoretycznym – wskazywali na subwersywny potencjał działań obrzędowych, które otwierają przestrzeń fundamentalnej ambiwalencji, pozwalającej na rekonfigurację zastanej konstelacji wartości. Istotna wydaje się w tym kontekście kulturowa pozycja poety – prekursora polskiego romantyzmu, który na różne sposoby przeciwstawiał się dominującemu nurtowi. Wydaje się, że użycie kluczowych konceptów Turnerowskiej antropologii (liminalność, dramat społeczny, struktura, communitas) podkreśla te elementy dzieła Mickiewicza, które wymykają się przyporządkowaniu do konkretnego światopoglądu, akcentując ich charakter performatywny.The aim of this paper is to confront Adam Mickiewicz's Forefathers' Eve (Dziady) with Victor W. Turner's anthropology. What makes such a juxtaposition valid is the central position of ritual, in the work of poet and anthropologist alike. Both – Mickiewicz with his artisitic practice, Turner in his theory – underline subversive potential of ritual which open up the space of fundamental ambivalence. It allows for the possibility of reconfiguration in existing constelation of values. What seem essential in this context is poet's position – precursor of Polish Romanticism, who in many ways was opposing the then dominant cultural trend. Using key concepts of Turner's anthropology (liminality, social drama, structure, commuintas) underlines those aspects of Mickiewicz's work that elude assignig to some specific world view getting a performative quality