Sleep disorders and chronic fatigue levels among nurses and midwives employed in medical facilities, working in shift system

Wstęp: Według badań przeprowadzonych przez Główny Urząd Statystyczny w 2015 roku w Polsce osoby pracujące w porze nocnej stanowiły około 7,8 % wszystkich pracujących. Praca w systemie zmianowym jest nieodłącznym elementem funkcjonowania systemu ochrony zdrowia ponieważ zapewnia ciągłość opieki nad pacjentami. Osoby pracujące w nocy narażone są na skutki, które mogą pogorszyć ich jakość życia, ale również jakość świadczonej opieki. Wśród nich można wymienić zaburzenia snu oraz Zespół Przewlekłego Zmęczenia. Zapoznanie się z fizjologią snu oraz zaburzeniami rytmów okołodobowych pozwala zrozumieć mechanizm występowania zaburzeń snu i Zespołu Przewlekłego Zmęczenia.Cel: Celem pracy była ocena występowania zaburzeń snu oraz poziomu przewlekłego zmęczenia u pielęgniarek i położnych zatrudnionych w podmiotach leczniczych, pracujących w systemie pracy zmianowej.Materiał i metody: W badaniach wzięło udział 100 pielęgniarek i położnych pracujących w systemie zmianowym w podmiotach leczniczych. Połowa badanych (50%) oprócz podjętej pracy była w trakcie studiów magisterskich drugiego stopnia na kierunku pielęgniarstwo. Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego z zastosowaniem autorskiego kwestionariusza ankiety, zawierającym: dane społeczno - demograficzne, historię zatrudnienia, informację o ostatnim dyżurze, dane na temat obciążenia pracą, czynników ergonomicznych na pielęgniarskim stanowisku, satysfakcji z pracy oraz poziomu wysiłku fizycznego podczas wykonywania pracy. W badaniu posłużono się wystandaryzowanymi kwestionariuszami ankiet w polskich adaptacjach: Ateńska Skala Bezsenności, Kwestionariusz Oceny Samopoczucia cis20r, oraz Skalę Subiektywnego Odczuwania Wysiłku Fizycznego wg. Borga.Wyniki: Na podstawie wyników stwierdzono, że większość badanych pielęgniarek i położnych (67%) w trakcie typowego dnia pracy wykonywała ciężki wysiłek fizyczny wg. skali Borga. U ponad połowy pielęgniarek i położnych (60%) stwierdzono wysoki poziom zmęczenia przewlekłego. Ponad połowa pielęgniarek i położnych (67%) miała stwierdzone wysokie obniżenie motywacji. Średni poziom obniżenia aktywności dotyczył 34% badanych, a wysoki 60% pielęgniarek i położnych. U większości badanych (66%) występował wysoki poziom pogorszenia koncentracji. Na podstawie Ateńskiej Skali Bezsenności stwierdzono, że u 23% pielęgniarek występowała bezsenność. Wnioski: Badania własne potwierdzają, że praca zmianowa istotnie wpływa występowanie objawów bezsenności i poziom zmęczenia przewlekłego. Wyniki wykazały, że w grupie badanych pielęgniarek i położnych praca zmianowa miała istotny wpływ na występowanie poszczególnych aspektów zmęczenia przewlekłego. Na bezsenność i Zespół Zmęczenia Przewlekłego mają istotny wpływ zmienne socjo – demograficzne (wiek, wykształcenie, posiadanie dzieci, sytuacja ekonomiczna) oraz zmienne zawodowe (staż pracy, ciężki wysiłek fizyczny). Bezsenność dotyczyła istotnie częściej pielęgniarek pracujących i jednocześnie studiujących w porównaniu z pielęgniarkami tylko pracujących. Podjęte studia przez pracujące pielęgniarki nie miały znamiennego wpływu na poziom przewlekłego zmęczenia, natomiast wysoki poziom obniżenia motywacji dotyczył częściej pielęgniarek tylko pracujących.Introduction: According to a study conducted by the Central Statistical Office (Główny Urząd Statystyczny, GUS), in 2015 night workers in Poland accounted for about 7.8% of all working people. Shift work is an integral element of health service functionality, as it ensures continuous healthcare for patients. Employees working at night are exposed to effects that may lead to decreased quality of life as well as decreased quality of service provided. Examples are sleep disorder and Chronic Fatigue Syndrome. For better understanding of mechanisms of the above disorders, physiology of sleep and disturbances of circadian rhythms need to be known.Objective: Evaluation of sleep disorders occurrence and level of chronic fatigue level in nurses and midwives employed in medical institutions working in shifts.Methods and materials: The study involved 100 nurses and midwives working in shift system in the medical institutions. Half of the respondents, in addition to employment, was during master degree studies in nursing. Research was carried out using diagnostic survey method (author’s questionnaire for social-demographic data, history of employment, last duty, workload, ergonomic factors, job satisfaction and level of physical effort at work). Standardized tools and scales were used: Athens Insomnia Scale, frame of mind evaluation questionnaire (cis20r) and Borg rating of perceived exertion scale (RPE scale).Results: It was found that the majority (67%) of surveyed nurses and midwives during a typical workday performed severe manual effort according to Borg scale. For more than a half of nurses and midwives (60%) high level of chronic fatigue was found. Majority of nurses and midwives (67%) reported substantial decrease of motivation. Whilst the average level of activity decline affected 34% of surveyed, 60% of them reported a high level of it. Most of the respondents (66%) experienced a high level of attention deterioration. Based on the Athens Insomnia Scale, sleeplessness was detected in 23% of nurses.Conclusions: It was confirmed that shift work significantly affects sleep quality and insomnia occurrence. The occurrence of chronic fatigue was assessed high. Results showed that in the group of examined nurses and midwives shift work had a significant effect on the occurrence of various aspects of the chronic fatigue. Socio-demographic variables (age, education, having children, economic circumstances) and professional variables (length of service, hard work) have a significant impact on the insomnia and Chronic Fatigue Syndrome. Insomnia was significantly more common among nurses working and studying compared to nurses working-only. Simultaneous studying and working had no significant impact on the level of chronic fatigue in nurses, whereas the significant decrease in motivation occurred more often among nurses working-only