Types of word formations in the language of law

Przedmiotem niniejszej pracy licencjackiej są typy słowotwórcze w języku prawnym. Celem pracy jest ustalenie, w jaki sposób tworzone są wyrazy należące do języka prawnego oraz jak charakter i funkcje języka prawnego wpływają na częstotliwość występowania poszczególnych typów słowotwórczych. Cel ten zrealizowany został w sześciu rozdziałach, składających się na część teoretyczną i praktyczną.Ponieważ język prawny zalicza się do grupy języków specjalistycznych, pierwszy rozdział części teoretycznej został poświęcony charakterystyce języka specjalistycznego. Porównane zostały różne definicje języka oraz tekstu specjalistycznego, z czego następnie zostały wyciągnięte najważniejsze cechy tej odmiany języka. W rozdziale drugim analizie został poddany język prawny jako przykład języka specjalistycznego. Podano definicję języka prawnego oraz jego podział, a także scharakteryzowano słownictwo typowe dla tego języka fachowego. Wyjaśnione zostało również, dlaczego nie jest on typowym reprezentantem języków specjalistycznych i jakie różnice względem nich wykazuje. Podane zostały również cechy tego języka, które powodują, że jest on często negatywnie oceniany i może prowadzić do zakłóceń w komunikacji lub nawet do niezrozumienia prawa. Trzeci rozdział zajmuje się istotą słowotwórstwa. Wyjaśnione zostały powody, dla których słowotwórstwo jest najważniejszym sposobem poszerzania słownictwa. Celem dokładnego określenia przedmiotu rozważań, w dalszych podrozdziałach dokonane zostało rozgraniczenie pojęcia słowotwórstwa od fleksji oraz od zjawiska poszerzania słownictwa metodą tworzenia neologizmów. Rozdział zamyka rozważanie, czy słowotwórstwo należy rozpatrywać jako zjawisko gramatyczne czy leksykalne oraz opisane zostały dwie dotyczące tego teorie naukowe. W rozdziale czwartym wymienione oraz opisane zostały jednostki systemu słowotwórczego, ze szczególnym uwzględnieniem ich zdolności do stanowienia podstawy słowotwórczej, samodzielnego występowania oraz ich pozycji w wyrazie. Następnie w rozdziale piątym scharakteryzowano typy słowotwórcze oraz powstające za ich pomocą wyrazy pod względem struktury i relacji pomiędzy ich częściami składowymi.Drugą część pracy stanowi analiza słowotwórcza, której zostały poddane wybrane terminy prawne z tekstów oryginalnych. Następnie teksty te zostały zbadane pod względem ich struktury słowotwórczej, aby określić, jakie typy słowotwórcze występują najczęściej, a jakie się nie pojawiają oraz w jakim stopniu częstotliwość ich występowania znajduje odzwierciedlenie w charakterze języka prawnego.Ostatecznie dokonano podsumowania, które wykazało, że przeważającym typem słowotwórczym w języku prawnym są złożenia, a ich znaczenie z łatwością można wyprowadzić ze znaczenia ich komponentów. Dominacja takich złożeń ma swoją przyczynę w tym, że język prawny jest językiem wymagającym precyzji i jednoznaczności. Ponadto licznie występują derywaty, szczególnie te utworzone za pomocą sufiksów, oraz wyrazy utworzone za pomocą konwersji. Licznie reprezentowane w analizowanych tekstach są również akronimy, bowiem ustawy, zarządzenia czy obszary prawa, aby nie musiały być w całości powtarzane w tekstach, posiadają swoje skróty. Cechą wyróżniającą język prawny od innych języków specjalistycznych jest też bardzo niewielka liczba zapożyczeń. Słownictwo bazuje na niemieckim materiale językowym. Ponieważ adresatem języka prawnego są nie tylko osoby wyspecjalizowane w dziedzinie prawa, lecz również laicy, język prawny w dużym stopniu bazuje na języku ogólnym. Z tego powodu występuje wiele prostych, nierozkładalnych wyrazów oraz typy słowotwórcze charakterystyczne dla języka ogólnego.Słowotwórstwo języka prawnego w dużym stopniu odzwierciedla zatem jego charakter. Analiza słowotwórcza pozwala zaobserwować zarówno jego szczególne cechy, jak również typowe właściwości kwalifikujące go do grupy języków specjalistycznych.The subject of this Bachelor Thesis are types of word formations in the language of law.The aim is to determine in which way the words, belonging to the language of law, are being created and how character and functions of language of law affect the occurance frequency of individual types of word formation. This aim was realized in six chapters including theoretical and practical part. In theoretical chapter the technical language was characterized and one of its representative – the language of law. Afterwards the gist of word formation was described, units of word formation system and types of word formation. The second part of Bachelor Thesis is the word formation analysis, whose, chosen law terms from original texts, were studied.Subsequently these texts were examined in terms of their word formation structure in order to determine, which word formation types occur the most frequently and which ones do not occur and to what extent their occurance frequency reflects the character of language of law.Der Gegenstand der vorliegenden Arbeit sind die Wortbildungstypen in der rechtlichen Fachsprache. In der Abhandlung wird untersucht, was eine Fachsprache ist, durch welche Eigenschaften sie gekennzeichnet ist und in welcher Beziehung die Rechtssprache zu anderen Fachsprachen steht. Es wird auf das Wesen der Wortbildung und auf das Spezifikum der konkreten Wortbildungseinheiten und Wortbildungsarten eingegangen. Im letzten Teil der Arbeit werden rechtliche Fachtermini einer Wortbildungsanalyse unterzogen und rechtliche Texte hinsichtlich der Wortbildungsstruktur untersucht. Das Ziel der Arbeit ist festzustellen, wie die Wörter in der Rechtssprache gebildet werden und welchen Einfluss der Charakter und die Aufgaben der Rechtssprache auf die Bevorzugung der konkreten Wortbildungstypen in den rechtlichen Textsorten haben. Das Ziel wird in sechs Kapiteln ausgeführt. Im ersten Kapitel werden einige Definitionen der Fachsprache und des Fachtextes verglichen, denen ich weiter die wichtigsten Eigenschaften entnehme. Das zweite Kapitel ist der Charakterisierung der Rechtssprache gewidmet. Es wird eine Definition und Unterteilung der Rechtssprache angegeben und auf Charakteristika des rechtssprachlichen Wortschatzes eingegangen. Ich erläutere auch, weshalb die Rechtssprache keine typische Fachsprache ist und welche Unterschiede zwischen den beiden Erscheinungen bestehen. Im dritten Kapitel befasse ich mich mit dem Wesen der Wortbildung. Es werden zuerst die Methoden der Erweiterung des Wortschatzes einer Sprache genannt und es wird erläutert, aus welchen Gründen die Wortbildung angewandt wird. Damit der Gegenstandsbereich der Wortbildung genau festgesetzt wird, wird es dann beschrieben, wie die Wortbildung von der Urschöpfung und von der Flexion abzugrenzen ist. Das Kapitel schließt mit der Untersuchung des Doppelcharakters der Wortbildung. Es wird analysiert, welche ihrer Merkmale dafür sprechen, dass sie als eine grammatische oder eine lexikalische Wissenschaftsdisziplin klassifiziert wird. Im vierten Abschnitt werden die im Deutschen vorkommenden Wortbildungseinheiten genannt und charakterisiert. Weiter, im fünften Kapitel, beschreibe ich die Wortbildungstypen der deutschen Sprache und versehe sie jeweils mit Beispielen aus der Rechtssprache. Das letzte Kapitel beschäftigt sich mit der Analyse der fünf ausgewählten rechtlichen Texte, die verschiedenen Bereichen des deutschen Rechts entstammen, hinsichtlich der Wortbildungsstruktur. Das Kapitel besteht aus zwei Teilen. Im ersten werden rechtliche Fachtermini der Wortbildungsanalyse unterzogen. Im zweiten Teil wird untersucht, welche Wortbildungsarten mit welcher Häufigkeit in den ausgewählten Texten auftreten und in welchem Zusammenhang mit dem Charakter der Rechtssprache dies steht.Die Untersuchung hat erwiesen, dass die in der Rechtssprache bevorzugte Wortbildungsart das Determinativkompositum mit endozentrischer Bedeutung ist. Hoch repräsentiert sind explizite Derivate, besonders substantivische Suffigierungsprodukte und Konvertate. Oft werden auch innerhalb eines Wortes verschiedene Wortbildungsverfahren angewandt und Komposita oder Ableitungen miteinander zusammengestellt. In der Rechtssprache gibt es auch ein großes Spektrum der Kürzungen. Eine besondere Rolle spielen dabei Initialwörter. Die Dominanz dieser Wortbildungsarten spiegelt den präzisen, exakten und eindeutigen Charakter der Rechtssprache wider