Landslides on the threshold of the Wiśnickie Foothills. Rainfall factor, record in increments of annual tree-rings

Procesy osuwiskowe na obszarze Polskich Karpat fliszowych są bardzo powszechne. Do najważniejszych czynników uruchamiających procesy osuwania należą tu opady. Celem niniejszej pracy było wyznaczenie okresów opadowych przekraczających wartości progowe uaktywnienia procesów osuwiskowych. Dane opadowe pozyskano ze Stacji Naukowej IGiGP UJ w Łazach. Wyznaczone zdarzenia opadowe dla lat 1987–2015 porównano z zapisem dynamiki procesów osuwiskowych w przyrostach rocznych jesiona pospolitego (Fraxinus excelsior L.), na przykładzie osuwiska Św. Stanisława w Brzeźnicy na Pogórzu Wiśnickim. Prześledzono także 35 kart osuwisk z bazy Systemu Osłony Przeciwosuwiskowej (SOPO) na Pogórzu Wiśnickim pod kątem ich wykształcenia i aktywności. Przeanalizowane dane wskazały iż w latach 1987–2015 wystąpiły czterdziestotrzykrotnie opady przekraczające wspomniane progi opadowe. Znaczna część wyznaczonych okresów opadowych pokrywa się z okresami aktywności osuwiskowej zapisanej w przyrostach analizowanych drzew. Badania wykazały, iż zdarzenia opadowe uaktywniające osuwanie na dużą skalę, na obszarze Pogórza Wiśnickiego, są jednak zdarzeniami incydentalnymi. Opady uruchamiające procesy osuwania to najczęściej opady rozlewne z wysoką sumą. Natomiast opady krótkotrwałe przyczyniają się do dalszego rozwoju form osuwiskowych.Landslides are very common in the Polish Flysch Carpathians. The most important factor triggering landslides are rainfalls. The aim of this work was to determine rainfall periods when thresholds for the activation of landslides were exceeded. The precipitation data were obtained from the IGiGP Scientific Station of the Jagiellonian University in Łazy. Specified rainfall events for the years 1987–2015 were compared with the record of landslide dynamics in annual tree-rings of common ash (Fraxinus excelsior L.), on the example of the Św. Stanisław landslide in Brzeźnica in the Wiśnickie Foothills. 35 landslips described by SOPO in the Wiśnickie Foothills have also been traced in terms of their formation and activity. The analyzed data indicate that there were 34 rainfalls exceeding these precipitation thresholds in the period 1987–2015. A significant part of these precipitation periods coincide with periods of landslide activity recorded in increments of analyzed trees. Research has shown however that precipitation events triggering large-scale landslides in the Wiśnickie Foothills are incidental events. The triggering of landslides is most common during long-lasting rainfalls with high totals. Short-term precipitation contributes to the further development of existing landslide forms