The freedom of testation and its restrictions

Celem niniejszej pracy jest przeanalizowanie funkcjonującej w polskim systemie prawa zasady swobody testowania, ze szczególnym uwzględnieniem instytucji tę zasadę ograniczających. Zgodnie bowiem z obecnym stanem prawnym testator może rozrządzić w sposób niewątpliwy i skuteczny jedynie trzecią częścią własnego majątku – w związku z czym zasadne jest postawienie pytania zarówno o podstawę konstytucyjną aktualnie obowiązujących rozwiązań, jak też o ich celowość z punktu widzenia bieżących potrzeb społeczeństwa. Istotną część pracy stanowi zatem analiza instytucji zachowku, zwłaszcza w kontekście wyważenia interesów obydwu zainteresowanych dziedziczeniem stron – spadkodawcy oraz najbliższych mu członków rodziny.Niniejsze opracowanie nie ogranicza się przy tym jedynie do określenia wpływu, jaki wywiera na sytuację spadkodawcy przyjęta w obecnym kształcie instytucja zachowku. Rozważania poczynione w pracy mają za zadanie kompleksowe przedstawienie uprawnienia testatora do dysponowania swoim majątkiem na wypadek śmierci – obejmujące wskazanie, którymi dokładnie składnikami majątku spadkodawca może rozrządzić, z wykorzystaniem jakich instrumentów prawnych może tego rozrządzenia dokonać oraz jaki wpływ wywierają inne przepisy prawa na swobodę dokonywanych przez spadkodawcę w testamencie dyspozycji.The aim of this thesis is to analyse testamentory freedom in the legal system of Poland, especially in consideration of institutions which constrict the freedom of testation. According to the current legal framework, testator is able to dispose of only a third part of the estate in a clear and effective way. Therefore, the question that should be asked is about constitutional basis of existing provisions as well as their desirability from the point of view of the current needs of society. An important part of the thesis is an analysis of the institution of legitime, especially in the context of balancing the interests of the testator and his closest family members.The thesis is not only limited to determine the impact of legitime on the testator’s situation. The considerations are made to present comprehensively the right of the testator to dispose of the estate in the case of death. They indicate exactly which assets may be disposed, what kind of legal instruments may be used in the process and which other provisions affect the freedom of testation