The Perception of the Ecosystem Services by the Residents of the Beskid Sądecki Region

Ekosystem to naturalne środowisko życia każdego człowieka, w obecnych czasach coraz bardziej degradowane. Ludzka percepcja bowiem ogranicza się często do traktowania go jako źródła zarobku i komfortu. Tymczasem usługi ekosystemów, tj. korzyści dostarczane przez środowisko naturalne, są nam niezbędne do życia dlatego wymagają troski o źródło, które je generuje. Celem niniejszej pracy było określenie poziomu świadomości i wiedzy respondentów – mieszkańców Beskidu Sądeckiego – na temat otaczającego ich środowiska naturalnego i jego dobrodziejstw przy użyciu koncepcji usług ekosystemów, jak też dokonanie oceny skuteczności zastosowanej techniki badawczej opartej o narzędzia internetowe, użytej podczas zbierania informacji o określonych obszarach badawczych. Badanie zostało przeprowadzone w sierpniu 2015 roku za pomocą techniki mapowania partycypacyjnego (PPGIS). Zastosowano metodę ilościową, a konkretnie wywiad kwestionariuszowy, rozszerzony o mapowanie terenu. Do zbierania danych posłużyło urządzenie mobilne (tablet) z dostępem do Internetu. W badaniu wzięło udział 201 respondentów z 11 gmin: Krynicy-Zdroju, Muszyny, Łabowej, Nawojowej, Piwnicznej-Zdroju, Rytra, Starego Sącza, Łącka, Szczawnicy, Ochotnicy Dolnej i Krościenka nad Dunajcem. Wyniki badań pokazują, że: (1) kulturowe usługi ekosystemów są częściej dostrzegane przez mieszkańców w porównaniu z pozostałymi kategoriami usług, (2) miejsce zamieszkania ma wpływ na ilość dokonywanych aktywności oraz dostrzeganych walorów przyrodniczych, (3) przypisywanie usług ekosystemów do poligonów badawczych (fragmentów Beskidu Sądeckiego wyznaczonych ze względu na przeznaczenie terenu np. tereny leśne czy uprawne) nie stanowiło problemu dla większości mieszkańców.Informacje uzyskane z niniejszego badania w przyszłości mogą zostać wykorzystane do udoskonalenia techniki mapowania partycypacyjnego oraz podczas dokładniejszych badań regionu Beskidu Sądeckiego. Efektem niniejszej pracy jest także ukazanie poziomu świadomości i zaangażowania środowiskowego ludzi, co może posłużyć do wypracowania metod kontaktu z nimi oraz sposobów motywowania do uczestnictwa w harmonijnym korzystaniu z ekosystemu.The ecosystem is the natural habitat of every human being, and nowadays it is more and more degraded. It is because human perception is often limited to treating it as a source of income and comfort. Meanwhile, ecosystem services, i.e. the benefits provided by the natural environment, are necessary for life and require care for the source that generates them. The aim of this study was to determine the level of awareness and knowledge of respondents - residents of Beskid Sądecki - about their environment and its benefits with the use of the concept of ecosystem services, as well as to assess the effectiveness of the applied research technique based on Internet tools, used when collecting information on specific research areas. The survey was conducted in August 2015 with the use of participatory mapping techniques (PPGIS). The method of quantitative and structured interview, extended by mapping the area, was applied. Mobile device (tablet) with Internet access was used to collect data. The survey was attended by 201 respondents from 11 communes: Krynica-Zdrój, Muszyna, Łabowa, Nawojowa, Piwniczna-Zdrój, Rytro, Stary Sącz, Łącko, Szczawnica, Ochotnica Dolna and Krościenko nad Dunajcem. The results show that: (1) cultural ecosystem services are often perceived by residents in comparison with other categories of services, (2) the place of residence has an impact on the number of performed activities and perceived natural assets, (3) assigning ecosystem services to research polygons (fragments of Beskid Sądecki designated due to land use, e.g. terrestrial or agriculture usage) was not a problem for the most of residents.Information obtained from this study can be used in the future to improve the participatory mapping techniques and more detailed research of the region of Beskid Sądecki. The result of this study is to show the level of awareness and environmental commitment of people, which can be used to develop methods to contact them and methods of motivation to participate in the harmonious use of the ecosystem