Zurxāne, history, transformation and identity of the Iranian house of strength.

Zurxāne w tłumaczeniu dosłownym oznacza dom siły. Jest to miejsce przeznaczone do wykonywania ćwiczeń gimnastycznych i siłowych, treningów oraz walki zapaśników. Zurxāne jest jednym z ciekawszych zjawisk w kulturze i tradycji Iranu, o którym wciąż nie wiadomo zbyt wiele. Jego pochodzenie nie do końca jest jasne i ze względu na brak źródeł pozostaje w sferze przypuszczeń i hipotez. Terminologia, rytuały, hierarchia oraz etos zawodników wyraźnie nawiązują do fotovvat (perskie ğavānmardi). Doskonałym przykładem i niezwykle cennym źródłem do poznania historii i etosu zurxaāne jest tekst Az ketāb-e fotovvat nāme-ye soltāni Hoseyna Vā’eza Kāšefiego, którego fragment dotyczący zapasów oraz zawodników stanowi jeden z istotniejszych elementów niniejszej pracy. Traktat Kāšefiego z przełomu XV/XVI wieku jest również kluczem do poznania idei fotovvat w znacznie szerszym kontekście. Odniesienia do kultury przedislamskiej, islamskiej, bogactwo elementów świeckich oraz ich wzajemne przenikanie stanowią o niezwykłej specyfice irańskiego dom siły. Praca jest próbą przedstawienia elementów, historii, rytuałów, które tworzą niepowtarzalny charakter i tożsamość zurxaāne oraz ukazania przemian jakie dokonują się w niej obecnie.Zurxāne, translated literally, means house of strength. It is a place designed to perform gymnastics, weight training and wrestling. Zurxāne is one of the most interesting phenomena in the culture and traditions of Iran which is still uncharted. Its origin is not entirely clear and due to the lack of resources remains in the realm of conjecture and hypothesis. Terminology, rituals, hierarchy and ethos of the wrestlers clearly refer to fotovvat (Persian ğavānmardi). A perfect example and an extremely valuable source of information about the history and ethos of the zurxaāne is the text from the Az ketāb-e fotovvat Name-ye Soltani by Hoseyn Vā'ez Kāšefi, whose passage on wrestling and competitors is one of the most important element of this paper. Kāšefi’s book from the turn of the fifteenth / sixteenth century is also the key to learning the idea of fotovvat in a much broader context. References to pre-Islamic, Islamic culture, wealth of secular elements and their interpenetration constitute an unusual specificity of the Iranian house of strength. This paper is an attempt to present elements, history, rituals that create a unique character of the zurxaāne’s identity and show the current transformation process