Anthropogenic landforms in agricultural areas

Już od neolitu człowiek w wyniku swojej działalności zmienia ukształtowanie powierzchni ziemi. Z największą intensywnością oddziaływał od końca XVIII w. do połowy XX w.. Intensyfikacja działalności rolniczej i przemysłowej człowieka wpłynęła na rozwój badań z zakresu geomorfologii antropogenicznej. Dziedzina ta rozwija się od połowy XX w.. Początkowo zajmowano się głównie wpływem działalności przemysłowej na rozwój rzeźby, jednak wątek antropopresji rolniczej jest od dłuższego czasu coraz szerzej omawiany w literaturze. Praca miała na celu dokonanie szczegółowej analizy stanu badań antropogenicznych form rzeźby na obszarach rolniczych. Szczególną uwagę zwrócono na stosowane metody badawcze oraz typologie form antropogenicznych. Realizowany cel wynikał z braku kompleksowych opracowań tej tematyki w polskiej literaturze. W pracy wyróżniono metody badań form antropogenicznych zarówno kameralne, jak i terenowe. Omówione zostały metody: kartowania terenowego, analizy źródeł informacji geograficznej, nowoczesne metody opracowań z wykorzystaniem programów GISowskich, metody dendrogeomorfologiczne, sedymentologiczne, geochemiczne oraz eksperymenty badawcze. Przedstawiono dotychczasowe zastosowania wymienionych metod w badaniach poszczególnych form i procesów uwarunkowanych działalnością człowieka. Dokonano także szczegółowej analizy form powstających bezpośrednio w wyniku działalności człowieka oraz wpływu tej działalności na zmiany cech morfometrycznych naturalnych form rzeźby. Zwrócono także uwagę na rolę człowieka w uruchamianiu lub zmianie natężenia już istniejących procesów. Szczegółowej analizie poddano wyniki dotychczasowych badań na temat funkcjonowania w obszarach rolniczych dróg, teras, wąwozów oraz kopców i hałd kamiennych. Zwrócono uwagę na takie procesy jak: spływ powierzchniowy, erozja linijna, eworsja, splasz, deflacja oraz sufozja. Omówiono wpływ działalności człowieka na przeobrażenia stoków użytkowanych rolniczo. W pracy omówiono dotychczasowe typologia zarówno wszystkich form antropogenicznych na obszarach rolniczych, jak i szczegółowe typologie dróg i teras. Z względu na zachodzące obecnie w Polsce przemiany użytkowania gruntów i malejącą powierzchnię użytków rolnych, szczególną uwagę zwrócono na trwałość form antropogenicznych. Badania z tego zakresu są stosunkowo nowe, a dziedzina ta rozwija się bardzo prężnie.Since neolithic humans wield big influence on landscape changes, with the most intensity between the end of XVIII century to the middle of XX century. Intensification of industry and agriculture had a big influence on development of researches about anthropogenic geomorphology. This branch of geomorphology id developing since the middle of XX century. At the beginning scientists focused on the influence of industry on landforms. But from the long time the agriculture strand is more and more disused in literature. The aim of this research was to analyse previous studies about anthropogenic landforms in agricultural areas. Author took a special notice of methods used by scientists and the typology of anthropogenic landforms. Realizing this aim was motivated by the lack of complex elaborations about this topic in polish literature. In this research paper some methods was discusses, especially: mapping in terrain, analyzing of geographical source of information, modern methods used to analyse data in GIS software, dendrogeomorphology, sedimentological and geochemical methods and scientific experiments. Author focused on previous application of this methods to anthropogenic landforms and geomorphic processes research. Author also closely analyse landforms arise direct because of human impact (like roads, terraces, gullies and rock knolls) and the influence of this impact on the changes of natural landforms properties. She also focused on the role of human on running and changing of morfodinamica processes especially surface runoff, line erosion, evorsion, splash, deflation and scouring. Human influence on slope evolution was also discussed. At the end of the paper author focused on complex typology of anthropogenical landform connected with agriculture and detailed typology or roads and terraces. Because of land use changes in Poland and still decreasing agriculture areas longevity of landforms was also discussed