Long-term variability of the amount of snow cover in the Silesian and Żywiec Beskids and its circulation determinants

W pracy przedstawiono wieloletnią zmienność pokrywy śnieżnej w Beskidzie Śląskim i Beskidzie Żywieckim. Opracowanie oparto na danych gridowych, pochodzących z bazy CARPATCLIM. Analizowano ciąg wieloletni 1961-2010. Zbadano także wpływ poszczególnych sytuacji synoptycznych na przyrost lub ubytek pokrywy śnieżnej. Warunki niwalne w Beskidzie Śląskim i Żywieckim charakteryzują się niewielkimi tendencjami zmian w wieloleciu, przy czym obserwowane trendy zależne są od analizowanej zmiennej oraz od warunków geograficznych danego miejsca.Liczba dni z pokrywą śnieżną odznacza się niewielkim trendem ujemnym (około 16 dni), który największy spadek (do 30 dni) osiąga w najwyższych partiach Beskidu Śląskiego i Żywieckiego. Daty początku i końca zalegania pokrywy śnieżnej cechują się niewielkimi nieistotnymi statystycznie wahaniami z roku na rok (+/- 7 dni) Największe częstości przyrostu pokrywy śnieżnej o 5 cm notuje się dzięki adwekcji powietrza ze wschodu i z północnego wschodu. W najwyższych partiach Beskidów dominującym typem cyrkulacyjnym sprzyjającym przyrostom śnieżnym jest adwekcja z północnego zachodu. Ubytek pokrywy śnieżnej sięgający 5 cm notuje się przy udziale adwekcji powietrza ze wschodu oraz południowego wschodu. W najwyższych Beskidów partiach największy ubytek pokrywy śnieżnej pojawia się podczas wystąpienia bruzdy cyklonalnej oraz sytuacja z centrum niżuThe paper presents a long-term variability of snow cover in the Silesian Beskid and the ŻywiecBeskids. The study was based on gridded data derived from the database CARPATCLIM. We analyzed a long-term series 1961-2010. We examined the influence of individual synoptic situation on the increase or decrease of snow cover. Snowy conditions in the Silesian Beskid and Żywiec Beskids are characterized by small tendencies of changes in multi-year period, however the observed trends depend on analyzed variable and the geographical conditions of the area. Amount of days with snow has a slight negative trend (about 16 days), which has the largest decline (up to 30 days) in the highest reaches of Silesian Beskid and Żywiec Beskids. Start and end dates snow cover are characterized by small insignificant statistical fluctuations from year to year (+/- 7 days) The highest rate of increase in depths of 5 cm is recorded through advection entrusts to the east and northeast. In the highest parts of the Beskid Mountains dominant type of circulation favoring snow increment is advection from the north west. The loss of snow cover reaching 5 cm was recorded with the participation of air advection from the east and southeast. In the highest parts of the Beskidy Mountains the highest loss of snow cover occurs during the cyclonicfurrows and the situation of the central low