Behavioral and social determinants of unintentional injuries among adolescents. Review of selected studies from a public health perspective.

StreszczenieWprowadzenie: Urazy dzieci i młodzieży w wieku szkolnym stanowią poważny problem zdrowia publicznego zarówno w Europie, jak i w Polsce. Powodują one nie tylko skutki zdrowotne, w tym zgony, ale również skutki psychologiczne, ograniczenia w funkcjonowaniu społecznym, problemy finansowe osób poszkodowanych i ich rodzin, a także stanowią poważne obciążenie ekonomiczne dla całego społeczeństwa.Cel pracy: Analiza społecznych i behawioralnych uwarunkowań urazów niezamierzonych wśród nastolatków na podstawie wybranych badań publikowanych w latach 2003-2013.Metoda: Przegląd badań wybranych na podstawie przeszukania baz: Polska Bibliografia Lekarska, Pubmed-Medline i Scopus. Analiza czynników ujętych w wybranych badaniach przy zastosowaniu modelu wypadku urazowego William’a Haddon’a.Wyniki: Wybrane badania dotyczące uwarunkowań występowania urazów niezamierzonych wśród nastolatków analizowały wpływ następujących czynników indywidualnych: wiek, płeć, masa ciała, poziom aktywności fizycznej oraz podejmowanie zachowań ryzykownych. Spośród czynników środowiska społecznego analizowane były: status społeczno–ekonomiczny, struktura rodziny (wychowywanie przez samotnego rodzica), adopcja, wsparcie w szkole, wsparcie w domu, bezpieczeństwo w społeczności lokalnej.Wnioski: Identyfikowanie behawioralnych i społecznych uwarunkowań niezamierzonych urazów u nastolatków pozwala na zaplanowanie odpowiednich strategii profilaktycznych. Prewencja tych urazów, występujących głównie wśród młodzieży gimnazjalnej, wymaga działań skierowanych na redukowanie indywidualnych, jak i społecznych czynników ryzyka w grupach szczególnie narażonych.AbstractIntroduction: Unintentional injuries among school aged children are a serious public health problem both in Europe and in Poland. It causes not only direct health effects, including deaths, but also psychological consequences, restrictions in social functioning, injured people’s and their families’ financial problems and it is a serious economic burden for society.Objective: Analysis of the social and behavioral determinants of unintentional injuries among adolescents based on studies conducted in the years 2003-2013.Method: A literature review, obtained by a search of databases: Polish Medical Bibliography, Pubmed-Medline and Scopus. Identification of the social and behavioral factors based on Haddon Model.Results: The incidence of unintentional injuries among adolescents is determinated by individual factors such as: age, sex, body weight, physical activity and risk taking behaviors and the social environment factors such as: socio-economic status, single parent upbringing, adoption, level of support at school and at the family, level of safety in the local community.Conclusions: Identification of the determinants of injuries in adolescents allows to plan appropriate prevention strategies. In the field of injury prevention among young people requires activities aimed at reduction of both the individual and social risk factors aimed at the high risk groups