Internet File Sharing - a challenge to contemporary law-making

Celem niniejszej pracy jest omówienie problemu internetowej wymiany plików, dokonywanej z naruszeniem praw autorskich, jako zagadnienia kontrowersyjnego i trudnego z punktu widzenia współczesnego prawodawstwa. Wymiana plików w Internecie (określana w języku angielskim jako file sharing) stanowi ponad połowę ogółu ruchu internetowego, generowanego na całym świecie. Ponieważ znaczna część tej działalności ma miejsce z naruszeniem prawa, w szczególności majątkowych i osobistych praw autorskich twórców i innych uprawnionych podmiotów, ustawodawcy wielu krajów, a także podmioty prywatne starają się znaleźć sposób na skuteczne powstrzymania lub opanowania tego fenomenu.Najczęściej wykorzystywaną formą radzenia sobie z naruszającą prawo wymianą plików było do niedawna pociąganie do odpowiedzialności cywilnej, niekiedy także karnej, podmiotów odpowiedzialnych za takie działania: użytkowników końcowych, operatorów sieci peer-ro-peer i twórców oprogramowania tego typu, różnego rodzaju Intermediary Service Providerów (ISP). Wraz z wprowadzanymi do prawodawstwa ograniczeniami odpowiedzialności pośredników za naruszenia użytkowników końcowych, a także – jak się okazuje – nikłą skutecznością zniechęcania tych drugich za pomocą powództw cywilnych, podmioty praw autorskich (i stojący za nimi przemysł twórczy) zaczęły naciskać na ustawodawców, by ci znajdowali nowe sposoby na rozprawienie się z problemem naruszeń ich praw przez użytkowników Internetu.Przedsiębrane w ostatnich latach środki, takie jak strategie „stopniowanej odpowiedzi” (graduated response), określane również jako „trzy uderzenia (three strikes), budzą wątpliwości pod względem swej konstytucyjności i zgodności z prawami człowieka. Niektóre z nich zbankrutowały politycznie jeszcze zanim je na dobre wprowadzono (HADOPI we Francji), lub okazały się nieskuteczne w zmniejszaniu skali nielegalnej wymiany plików (HADOPI, Digital Economy Act w Wielkiej Brytanii). Rozwiązanie amerykańskie, oparte na podobnych zasadach, choć przeniesione na grunt prywatnoprawnej umowy pomiędzy organizacjami zbiorowego zarządzania prawami autorskimi a największymi ISP, zwane Copyright Alert System, jak na razie oczekuje na ujawnienie się rezultatów, ale również stało się obiektem ostrej i powszechnej krytyki. Zaostrzenie sankcji karnych, znane z Japonii, nie przyniosło oczekiwanych wyników w postaci znaczącego obniżenia poziomu file sharingu skorelowanego ze wzrostem sprzedaży legalnej muzyki czy filmów.Na gruncie europejskim sytuacja prawna wymiany plików przez Internet kształtowana jest przede wszystkim na mocy relewantnych dyrektyw UE i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości, rozpatrującego na zasadzie odpowiedzi na pytania prejudycjalne konkretne przypadki stosowania przepisów krajowych i unijnych. Tworzone w ten sposób prawo precedensowe powoli kreuje ramy problematyki naruszeń praw autorskich w Internecie dla Europy. Do niedawna zauważalna była ogólna tendencja preferowania przez Trybunał rozwiązań korzystnych dla użytkowników końcowych, co jednak zmieniło się wraz z problematycznym orzeczeniem w sprawie C-435/12 ACI Adam.Praca zawiera w swej końcowej części omówienie głównych stanowisk stron sporu o fenomen wymiany plików w Internecie, przedstawiając również szereg postulatów – zarówno de lege ferenda, jak i z zakresu zmiany nastawienia społeczeństwa i przestawiania się na nowe modele biznesowe – mających w założeniu uregulowanie tej kwestii. Autor, opierając się na dostępnym materiale empirycznym i dostępnych badaniach przedmiotu pracy, nie widzi przyszłości dla dalszych ograniczeń praw użytkowników przedmiotów praw autorskich i opowiada się za rozluźnieniem współczesnego reżimu prawnoautorskiego, połączonym jednak ze sprawiedliwą i godną kompensacją strat nim wywołanych na rzecz podmiotów praw autorskich.The goal of the presented paper is to discuss the problem of Internet file sharing, carried out without the consent of the entitled subject, as a controversial and troubling phenomenon from the point of view of contemporary law-making. Internet file sharing amounts to more than a half of Internet traffic generated worldwide. Because the bulk of such activities is carried out in violation of laws, and especially personal and property copyrights of authors and other subjects, many countries’ law-makers and private entities have undertaken steps towards containment or outright elimination of file sharing.Private litigation was, until recently, the most often employed means of managing copyright-infringing file sharing, sometimes supported by criminal proceedings against end users, peer-to-peer network operators and software creators, as well as Intermediary Service Providers. The introduction of limitations to intermediary liability for the conduct of end-users, as well as – it appears – the rather low efficiency of discouragement of the latter via civil litigation, copyright owners (and their respective creative industries) have started lobbying policy makers to find new ways of dealing with frequent infringements of their rights by Internet users.Steps undertaken in recent years, such as the “graduated response” (otherwise called “three strikes”) strategy, raise doubts regarding their constitutionality and compliance with human rights standards. Some of them went politically bankrupt even before they were fully implemented (the French HADOPI) or turned out to be inefficient in reducing the scale of illegal file sharing (HADOPI, Digital Economy Act in UK). The American solution, based on similar principles, but transferred to private contracts between collective rights management organisations and biggest ISPs, named “Copyright Alert System”, still awaits evaluation regarding efficacy, but has already been subjected to harsh and universal criticism. Tougher criminal sanctions introduced in Japan haven’t brought about the awaited results such as the reduction of file sharing levels or growth of music or movie sales.In Europe, the situation of Internet file sharing is shaped mostly by the relevant EU directives and case law of the Court of Justice of the European Union, which investigates concrete examples, as referred to it by state courts asking to issue a preliminary ruling regarding the implementation of EU and state regulations. The resulting case law is slowly creating a framework of the subject matter for Europe. Until recently one could notice a general tendency of preference towards answers favourable to end-users, which has changed recently with the problematic ruling in the case C-435/12 ACI Adam.This paper includes in its final part an elaboration of principal positions of the two parties, involved in the file sharing dispute, as well as presenting a number of proposition – de lege ferenda, as well as concerning changes in the society’s approach and shifting towards new business models – with the intent of the regulation of file sharing. The author bases his views upon empirical material, as well as the available research of the subject matter, and believes that further limiting of the rights of users of copyrighted material has no future. A proposal to loosen the current copyright regime is put forward, which includes, however, a fair and worthy compensation for the losses incurred by copyright owners by relaxing the said regime