Risky behaviors of youth in social orphanhood situation. Diagnosis and specificity of the phenomenon

Sieroctwo społeczne jest istotnym i bardzo aktualnym problemem współczesnej pedagogiki. Jego forma w ostatnich dziesięcioleciach zmieniła się znacząco, jednak nadal jego rozmiary są bardzo poważne. Za cel tej pracy uznano zaprezentowanie skali przejawów zachowań problemowych podejmowanych przez młodzież w sytuacji sieroctwa społecznego. Najczęstszym miejscem pobytu dzieci i młodzieży pozbawionych naturalnej opieki rodzicielskiej są placówki opiekuńczo-wychowawcze. Aby wzbogacić treść merytoryczną pracy postanowiono porównać wychowanków owej instytucji z ich rówieśnikami, wychowującymi się w rodzinach własnych. Stwierdzono, że sieroctwo społeczne jest istotnym czynnikiem wpływającym na podejmowanie przez młodzież zachowań ryzykownych. W badaniach uwzględniono samoocenę młodzieży, postrzeganie przez nich wartości oraz sytuacje społeczno pedagogiczną. Okazało sie, że niska samoocena, znaczące trudności w wartościowaniu oraz niestabilna sytuacja życiowa widoczne przede wszystkim u osób wychowujących się w placówce opiekuńczej, są istotnymi predykatami zachowań ryzykownych. Jako najbardziej powszechne wyróżniono: palenie papierosów, spożywanie alkoholu, agresję, opuszczanie zajęć szkolnych i nieposłuszeństwo w stosunku do wychowawców. Problem pogłębia okres buntu, w jakim aktualnie znajdują się badani. Działania profilaktyczne podejmowane przez szkołę i placówkę opiekuńczo-wychowawczą w pewnym stopniu redukują powyższe zachowania, jednak nie niwelują ich ostatecznie. Zwiększają jednak świadomość młodzieży, co do szkodliwości poszczególnych zjawisk. Problemem pozostaje brak możliwości objęcia indywidualnymi oddziaływaniami każdego z podopiecznych i zapewnienie mu opieki skierowanej na jego potrzeby.Social orphanhood is an important and very current problem of modern pedagogy. Its form has changed significantly in recent decades, but its dimensions are still very serious. The most common place of residence of children and adolescents deprived of parental care is educational care centre. To enrich the dissertation, it was decided to compare the alumni of this institution with their peers raised in their own families. It was found that social orphanhood is an important factor which pushes youth to take risky behavior. Studies have shown that the most significant factors are: low self-esteem, significant difficulties in evaluating and unstable life situation. All of these factors strongly influences youth the take actions deemed to be socially harmful. As the most widespread studies distinguished: smoking cigarettes, alcohol consumption, aggression, truancy and disobedience in relation to educators. Teenage rebellion, in which the alumni currently are, deepens the problem even further. Preventive measures taken by the school and educational care centre reduces these behaviors to some extent, but does not eliminate them completely. However, they increase the awareness of young people about the dangers of various behaviors. The remaining problem is the lack of capabilities to cover each of the charges with individual care addressed for his needs