Volleyball Clubs in Poland - Distribution and Development Factors

Przedmiotem pracy były kluby siatkarskie w Polsce – ich rozmieszczenie oraz czynniki ich powstania i rozwoju. Siatkówka, stworzona w USA w 1895 roku, w Polsce jest uprawiana od 1919 roku, a mistrzostwa kraju odbywają się od roku 1929. Obecnie jest to jedna z najpopularniejszych dyscyplin sportu w Polsce (liczba zawodników sięga 26 tysięcy, klubów jest 1025, a sekcji – 2110) m.in. dzięki sukcesom międzynarodowym polskich siatkarzy od lat 70. Po 1990 roku nastąpiła profesjonalizacja klubów i powołano profesjonalne ligi: męską Plusligę i żeńską Orlenligę, grupujące odpowiednio 14 i 12 najlepszych drużyn. Niższe szczeble rozgrywek (I i II liga) obejmują dalsze 146 klubów. W ogólnej liczbie zawodników, kobiety stanowią 43%, a młodzież w wieku do 18 lat (uczestnicząca w oddzielnej rywalizacji), aż 63%. Rozmieszczenie klubów siatkarskich jest w Polsce zróżnicowane na każdym poziomie rozgrywek. Analiza 14 klubów Plusligi wykazała, iż głównym czynnikiem sukcesu jest lokalizacja w mieście/regionie o dobrym położeniu ekonomicznym, gdzie łatwo o hojnego sponsora. W pierwszej trójce tabeli Plusligi za sezon 2014/2015 są więc kluby: Asseco Resovia Rzeszów (wspierany przez wielką firmę informatyczną), Lotos Trefl Gdańsk (działający w głównym polskim porcie) i Skra Bełchatów (finansowany przez Polską Grupę Energetyczną, eksploatującą m.in. największą kopalnię węgla brunatnego). Duże znaczenie ma też wsparcie władz miasta – np. w Rzeszowie, Kielcach i Bielsku-Białej, gdzie wybudowano ostatnio duże hale sportowe. Jednak w dużych ośrodkach, działa wiele klubów sportowych i siatkarze muszą konkurować o sponsorów z innymi dyscyplinami, jak np. z piłką nożną, na co zwracano autorce uwagę w Warszawie i Częstochowie. Pozytywny wpływ wywierają też słynni dawni zawodnicy, trenerzy i lokalni działacze zainteresowani siatkówką, natomiast tradycje (wiek klubu) nie ma większego znaczenia, bo sukcesy odnoszą zarówno kluby stare (Resovia ma sekcję od 1937 roku) i niedawno założone (Lotos Trefl z roku 2005).Duża liczba młodych adeptów siatkówki i rosnąca popularność tej gry (średnia frekwencja na meczach Plusligi w najlepszych klubach sięga 86-98%) pozwala z optymizmem patrzeć na jej przyszłość w Polsce.The author has dealt with Polish volleyball clubs, their origin, distribution and development. This sport, created in the USA in 1895, has been known in Poland since 1919, and the first National Championship was organized in 1929. Actually the volleyball is one of the most popular sports in Poland, with 26 thous. competitors in 1025 clubs – mostly due to numerous victories of the national representation since 70. After the 1990 socio-economic transition of Poland, the sport clubs became economic units and two professional First Divisions were organized – the Plusliga for the best 14 men teams and the Orlenliga for 12 women ones. Two lower levels of national championship (I and II Leagues) contain 146 clubs. In total competitors number, share of women amounts 45%, and that of youth below age of 18 years (for whom a separate system of the championship was created) does 63%.The distribution of volleyball clubs is differentiated in Poland on each level. An analysis of 14 Plusliga teams, made by the author, has proved, that a basic factor of sport success is an effective sponsoring of the team, by a company, businessmen or municipal authorities. The first 3 position in the final classification of the 2014/2015 year of the Plusliga were occupied by the clubs: Asseco Resovia (backed by an important computer company), Lotos Trefl Gdańsk (from the greatest Polish sea port) and Skra Bełchatów (financed by the greatest lignite mine of the country, and the electroenergetic company). Backing made by the local politicians was important for teams from Rzeszów, Kielce and Bielsko-Biała. But in the greatest cities (i.e. Warsaw, Częstochowa) volleyball clubs have to competite with others, also popular (i.e. the football ones). Due to famous players, outstanding coaches and other persons interested in the volleyball, the modern sport halls were built. Traditions (the age) of the given club does not matter much – among the best teams of the Plusliga, there are the old ones ("Resovia" organized the volleyball section in 1937) and the new ones (Lotos Trefl club was founded in 2005).The considerable number of young and gifted competitors and a growing popularity of the volleyball in Poland (an average frequency at matches of he best teams reached 86-95%) let the author hope, that the future of this branch of sport is promising