Origin of the enterolithic anhydrite from the Wieliczka Salt Mine

Anhydryt w kopalni soli Wieliczka występuje w kilku formach, m.in. jako anhydryt drobnolaminowany, gruzłowy, masywny i trzewiowy. Ten ostatni wzbudza największe zainteresowanie ze względu na charakterystyczne zafałdowanie. Trzewiowiec w kopalni soli Wieliczka to zdeformowana i pofałdowana warstwa ciągła anhydrytu. Próbki trzewiowców, pobrane do badań, pochodziły ze złoża pokładowego. W badaniach uwzględniono również anhydryt gruzłowy, który występuje w bliskim sąsiedztwie z anhydrytem trzewiowym. Okazy trzewiowców i anhydrytów gruzłowych przecięto w poprzek. Dzięki temu możliwe było dokładne scharakteryzowanie opisywanych form. Formy obserwowane na naturalnym przełamie zaburzone są przez iłowiec i tym samym nie można obserwować pełnego wykształcenia tych form. Badania mikroskopowe wykazały, że zarówno trzewiowce jak i anhydryty gruzłowe mają podobną budowę wewnętrzną. Składają się z gęsto upakowanych, często połamanych, chaotycznie rozmieszczonych kryształów anhydrytu. Oprócz kryształów anhydrytu w próbkach występuje gips w trzech formach: porfiroblasty gipsu z tkwiącymi w nich kryształami anhydrytu, kryształy gipsu i gips włóknisty. Gips występuje zawsze na brzegach formy lub na kontakcie z warstewką iłowca. Gips pojawiający się w trzewiowcu i anhydrycie gruzłowym, jest najprawdopodobniej produktem wtórnego procesu „gipsyfikacji”, czyli zastępowania anhydrytu przez gips, związanego z dużą wilgotnością w kopalni.Dzięki wykonanym badaniom, można wnioskować o bliskim związku między anhydrytem trzewiowym a anhydrytem gruzłowym. Nie można jednak jednoznacznie określić genezy trzewiowców z kopalni soli Wieliczka. Można przypuszczać, że ich pierwotne wykształcenie związane jest z redepozycją materiału terygenicznego wraz z niezlityfikowaną warstwą anhydrytu. Różnorodność struktur trzewiowców może być wynikiem wielu czynników synsedymentacyjnych i występujących w późniejszych etapach diagenezy.Anhydrites in the Wieliczka Salt Mine occur in several different forms, including finely laminated anhydrite, nodular, massive, and enterolithic anhydrite. Characteristic contorted structure of enterolithic anhydrite is the subject of the this study. Enterolithic anhydrite in the Wieliczka Salt Mine is a deformed, continued and contorted anhydrite layer. The samples of enterolithic anhydrite used in the research were taken from stratified salt member. Additionally, nodular anhydrite was taken into consideration because it occurs in the immediate vicinity of enterolithic anhydrite. The enterolithic and nodular anhydrite specimen were cut crosswise to better characterize their forms. The forms which appear on the natural breakage are masked by clay so it is difficult to observe the real shape of the forms. The microscopic examination of the samples has revealed that both enterolithic and nodular anhydrite have the same internal structure which is known as a felted fabrics which consists of crystals of anhydrite. In the samples, apart from the crystals of anhydrite, gypsum occurs in three forms: gypsum porphyroblast with relics of anhydrite, gypsum crystals, and fibrous gypsum. Gypsum always occurs on the edge of the forms or in the direct contact with the layer of clays. Gypsum in enterolithic structure is probably the product of the secondary processes when anhydrite was replaced by gypsum due to a high humidity in the mine. The scientific research has proved that there is probably a close relationship between enterolithic anhydrite and nodular anhydrite. The origin of enterolithic anhydrite in the Wieliczka Salt Mine cannot be clearly identified. It can be assumed that the primary structure is associated with redeposition of terrigenous material with unlithified anhydrite layer. The diversity of the structures may be the result of different, synsedimentary factors, as well as later diagenesis