The Work of the Architect Fryderyk Tadanier (1892-1960)

Fryderyk Tadanier był jedną z najważniejszych postaci krakowskiego środowiska architektonicznego okresu międzywojennego. Mimo że jego twórczość nie została dotąd wnikliwie opracowana, badacze zgodnie uznają go za architekta niezwykle zdolnego. Celem pracy jest zatem zebranie możliwie najpełniejszego zbioru dzieł Tadaniera, odtworzenie życiorysu oraz, w oparciu o ustalenia faktograficzne, dokonanie rzetelnej analizy i oceny twórczości. Badania zostały oparte na szerokiej kwerendzie archiwalnej, przeprowadzonej m.in. w wielu oddziałach Archiwum Państwowego, Instytucie Pamięci Narodowej i krakowskim oddziale SARP-u oraz na analizie międzywojennej prasy, zarówno specjalistycznej, jak i codziennej. Właściwa ocena materiałów źródłowych oraz trafna atrybucja dzieł stanowiła największy problem badawczy.Oeuvre Fryderyka Tadaniera to kilkadziesiąt obiektów o różnorodnym charakterze, z których najliczniejszą grupę stanowią budynki mieszkalne. Architekt zaprojektował także szereg budowli użyteczności publicznej, głównie poczt i urzędów. Poddano je analizie, nie tylko w kontekście stylu, ale także uwarunkowań historycznych, społecznych i ekonomicznych. Pozostałe dzieła: fabryki, tzw. mała architektura, pomniejsze przebudowy oraz adaptacje, zostały wyłącznie skatalogowane. W efekcie analizy wyklarował się spójny obraz architektury silnie wpisującej się w lokalny kontekst artystyczny, cechującej się wysoką jakością wykonania, dbałością o detal i pewną powściągliwością w zastosowaniu nowatorskich rozwiązań. Fryderyk Tadanier bez wątpienia miał duży wkład w kształtowanie krakowskiego modernizmu, a jego twórczość może stanowić przyczynek do oceny architektury Krakowa drugiej ćwierci ubiegłego stulecia.Fryderyk Tadanier was one of the most important figures of architectural circle of Kraków in the interwar period. Although his work has not been thoroughly studied, art historians agree that he was a very talented architect. The aim of this master's thesis is to gather the fullest possible set of Tadanier’s works, to reconstruct his biography, and, basing on the factual findings, make a reliable analysis and evaluation of his work.The study was based on extensive archival research carried out in many branches of the National Archives, the Institute of National Remembrance and the Kraków branch of SARP. Equally important was the interwar press, both daily and technical. Proper appraisement of sources and accurate attribution of works were the main research problems.Set of Tadanier’s works consists of tens of edifices of various types, most of which are apartment buildings. The architect designed also many public buildings, mostly posts and offices. They were analyzed in the context of style, as well as on the historical, social and economic background. Other works: factories, accessory buildings, minor rebuildings and adaptations are only cataloged.As a result of analysis emerged a coherent picture of architecture well-matched to the local artistic context, characterized by the excellent quality, attention to detail and certain restraint in the use of innovative solutions. Undoubtedly, Fryderyk Tadanier’s work is an important part of modernism of Kraków and is a good reflection of architectural trends that were present in this city in the second quarter of the last century