Marital relations of Sigismund I the Old and Bona Sforza. Characterizing attemp based on letters contained in Acta Tomiciana.

Praca przedstawia stosunki małżeńskie pomiędzy królem Zygmuntem I Starym, a królową Boną Sforzą w latach 1518-1531. Ramy czasowe podyktowane dostępnością materiału źródłowego, którego podstawą są listy Zygmunta Starego do Bony zawarte Actach Tomicianach. Jednym z głównych celów pracy jest demitologizacja postaci królowej, której od lat w literaturze przypisuje się wiele negatywnych cech, przede wszystkim zaś manipulacje małżonkiem. Praca pokazuje, że wbrew popularnej opinii królewska para tworzyła zgrany tandem polityczny i wspierała się nawzajem w działaniach z zakresu polityki wewnętrznej i zagranicznej. Ukazano jej współpracę na przykładzie zmagań z Zakonem Krzyżackim, polityki względem Habsburgów, polityki dynastycznej. Okazuje się, że pomimo dzielących ich różnic wieku, pochodzenia i charakteru potrafili znaleźć wspólny język i bezkonfliktowo porozumiewać się w kluczowych dla dynastii i państwa sprawach. Porozumienie to jednak nie oznaczało, tak jak twierdziło wielu autorów, podporządkowanie się króla małżonce w imię świętego spokoju. Zygmunt dysponował niemałymi talentami dyplomatycznymi, które pozwalały mu w łatwy sposób osiągnąć kompromis w dyskusjach z niestroniącą od własnych opinii małżonką. Zwieńczeniem pracy jest szczegółowa analiza dzieł innych autorów, którzy opisywali życie króla i królowej.This work describes the relationships between king Sigismund I the Old and queen Bona Sforza between 1518 and 1531. The time span is determined by the availability of the source material which is based on the letters of Sigismund to the queen contained in Acta Tomiciana. One of the most important goals of the paper is exposure of the queen's character. For years she has been associated with many negative characteristics, especially manipulations of her husband. The work shows that the couple has created a harmonious political alliance and supported each other on the arena of internal and foreign politics. Their cooperation has been portrayed on the example of war with the Teutonic Order, dynastic politics and their attitude towards the Habsburgs. It turns out that in spite of differences between them, they managed to get along and communicate without conflicts about the most important cases for the country and dynasty. That alliance didn't mean, like many authors say, that the king submitted entirely to his wife in order to keep his peace of mind. Sigismund was gifted with significant diplomatic talents that made it easy for him to attain compromise with the queen, having her own opinions. The final part of the paper is the thorough analysis of other authors' works, that have also depicted life of the crown couple