Artificial Intelligence. Selected aspects of the philosophy of mind and philosophy of technology as a reason for the analysis of film characters.

Maciej DydoSztuczna inteligencja. Wybrane zagadnienia filozofii umysłu i filozofii techniki jako pretekst do analizy postaci filmowych.Celem pracy jest przedstawienie sposobu w jaki sztuczna inteligencja, jako nowa dziedzina nauki i filozofii, wpływała na sposób przedstawiania sztucznego rozumu w kinie. Wyłonione w ramach filozofii techniki i filozofii umysłu zagadnienia, wiele lat przed rozpoczęciem ery inteligentnych komputerów inspirowały pisarzy i filmowców do poszukiwania odpowiedzi na nurtujące myślicieli kwestie. Kino science fiction zaczęło odpowiadać na pytania dotyczące sztucznej inteligencji jako projektu metafizycznego: natury posiadania umysłu, świadomości oraz podmiotowości maszyn. Stało się również instrumentem proponującym rewizję w myśleniu o istocie człowieczeństwa. Nie bez znaczenia jest tu również fakt, że wielu naukowców (np. Marvin Minsky) było konsultantami przy tworzeniu kreacji filmowych. W pierwszym rozdziale pracy dokonano charakterystyki najważniejszych zagadnień, które wyłoniły się na gruncie nauki i filozofii wskutek badań nad sztuczną inteligencją. Rozpoczyna się on od opisania pojęcia metafory komputerowej. Następnie przedstawia rozwój spojrzenia na inteligencję człowieka, oraz przyjmuje jej definicję będącą punktem referencyjnym do dalszych rozważań nad myśleniem maszyn. Dalej zaprezentowane są wybrane, istotne z punktu widzenia pracy, teorie dotyczące sztucznych umysłów, w tym funkcjonalizm Hilary’ego Putnama, definicja inteligencji Rolanda Arkina oraz koncepcje umysłu ucieleśnionego. Rozdział kończy chronologiczny rys problematyki filozofii umysłu i filozofii techniki w ramach rozwoju badań nad przedmiotowym zagadnieniem. W rozdziale drugim skupiono się na przedstawieniu wizerunków sztucznej inteligencji w filmie science fiction. Inicjują go rozważania wyłonione na gruncie krytyki filmowej dotyczącej gatunku. W szczególności zostały tu przedstawione poglądy Susan Sontag, Jeana Baudrillarda, Donny Haraway i Johna McCarthy’ego. Następnie wprowadzona jest ogólna systematyka wyobrażeń sztucznej inteligencji w filmie. Najważniejszy wprowadzony podział grupuje postaci filmowe na maszyny myślące i ucieleśnionych agentów. Ostatni podrozdział przedstawia historię wyobrażeń sztucznej inteligencji na łonie dziesiątej muzy w oparciu o wybrane przykłady filmów charakterystyczne dla poszczególnych dekad rozwoju gatunku. W rozdziale trzecim dokonano analizy postaci dwóch charakterystycznych wyobrażeń sztucznej inteligencji: maszyny myślącej – HALa 9000 z 2001, Odysei kosmicznej Stanleya Kubricka oraz Davida z Prometeusza Ridleya Scotta. Zaproponowano tu spojrzenie przez pryzmat charakterystycznych dla filozofii techniki i filozofii umysłu zagadnień: posiadania umysłu przez sztucznych agentów, ich świadomości, podmiotowości sztucznej inteligencji oraz przedstawień dystopii. W całości pracy prowadzone są rozważania dotyczące upodmiotowienia maszyn, zarówno na gruncie nauki, filozofii jak i kulturowych odwzorowań.Maciej DydoArtificial Intelligence. Selected aspects of the philosophy of mind and philosophy of technology as a reason for the analysis of film characters. The paper presents the manner in which artificial intelligence, as a new field of science and philosophy, influenced the way of presenting artificial mind in the cinema. Selected issues in the realm of the philosophy of technology and philosophy of mind, for many years before the era of intelligent machines, inspired writers and filmmakers to seek answers to thinkers’ dilemmas. Science fiction cinema began to answer questions about artificial intelligence from the perspective of metaphysical project: the nature mind’s possession, consciousness and subjectivity of machines. It has become the instrument of the revision in thinking about the nature of humanity. Significantly many scientists (eg, Marvin Minsky ) were consulted in the course of building up cinematographic creations.The first chapter of the paper presents the characteristics of the most important issues that have emerged in the realms of science and philosophy owing to the study of artificial intelligence. It begins by describing the concept of the computer metaphor. Further introduces the evolution of the notion of human intelligence, and adopts the definition of is which serves as a reference point for further reflection on the thinking machines. Next presented are selected, relevant to the work, theories of artificial minds, including functionalism by Hilary Putnam, definition of intelligence by Roland Arkin and the most important concepts of embodied mind. The chapter ends with a chronological sketch of the problems of philosophy of mind and philosophy of technology in the development of research on the issue.The second chapter focuses on the presentation of the images of artificial intelligence in science fiction cinema. They are initiated on the basis of considerations of film criticism on the genre. In particular, the views expressed here are those of Susan Sontag, Jean Baudrillard, Donna Haraway and John McCarthy. Furtherly author presents general scheme of artificial intelligence imagery in the film. The most important characterized groups of artificial agents described in the cinema are thinking machines and embodied agents. The last section presents the history of depictions of artificial intelligence within the domain of the tenth muse on the basis of selected examples of films specific to individual decades.The third chapter analyzes examples of two distinctive notions of artificial intelligence: a thinking machine - HAL 9000 from 2001: A Space Odyssey by Stanley Kubrick and David with Prometheus by Ridley Scott. The analysis is made from the perspective of issues characteristic for the philosophy of technology and philosophy of mind: possession of mind by artificial agents, their consciousness, subjectivity and representations of artificial intelligence dystopias.Whole work leaves the ground for the deliberations considering the empowerment of machines from the perspectives of science, philosophy as well as cultural representations