The relationship between the consumption of iron and selected risk factors for cardiovascular disease in men and women aged 45-69 years in the urban population

Choroby układu krążenia (ChUK) są jedną z głównych przyczyn zgonów zarówno w Polsce jak i w całej Europie. W przeprowadzonych do tej pory badaniach wykryto zależność pomiędzy spożyciem żelaza a zachorowalnością oraz umieralnością z powodu ChUK. Badania te zapoczątkowane były przez J.L. Sullivana w 1881 roku. Badał on zależność pomiędzy wysokim stężeniem żelaza we krwi a zachorowalnością na ChUK mężczyzn i kobiet po menopauzie [17]. Wykonywano również badania na zwierzętach a w 1991 r. Weber i Weiss stworzyli równanie chemiczne (reakcję) udowadniającą negatywny wpływ żelaza na zachorowalność na ChUK. W wyniku tej reakcji powstawał rodnik wodorotlenowy, który wchodząc w inne reakcje w organizmie człowieka przyczyniał się do wzrostu zachorowalności na ChUK [14]. W poniższym badaniu została przebadana próbka 890 kobiet i mężczyzn biorących udział w międzynarodowym projekcie HAPIEE w latach 2002-2005. Osoby badane były mieszkańcami Krakowa. Celem pracy było zbadanie zależności występującej pomiędzy spożyciem żelaza a wybranymi czynnikami ryzyka ChUK. Do zbadania tej zależności użyto jednoczynnikowej analizy wariancji, testu chi kwadrat oraz analizy wieloczynnikowej- regresji logistycznej. Wśród wszystkich osób badanych, w porównaniu z grupą o najniższym spożyciu żelaza, wyższe jego spożycie (kwartyl 2) było istotnie związane ze zwiększeniem się o 63% prawdopodobieństwa nadwagi i otyłości: OR=1,63 (95%CI:1,05-2,52). Wyższe spożycie żelaza było odwrotnie związane z paleniem papierosów. Zmniejszało ono ryzyko palenia o 43% (OR=0,57 [95%CI:0,33-0,98]) dla kwartyla 3 i o 58% (OR=0,42 [95%CI:0,22-0,77]) dla kwartyla 4. Pozostałe czynniki ryzyka nie miały istotnego związku ze spożyciem żelaza. Wykonano również analizę osobno w grupie kobiet i mężczyzn. Wśród mężczyzn można było zaobserwować tendencję wzrostową OR w przypadku hipercholesterolemii oraz nadwagi i otyłości. Wśród kobiet natomiast występowała tendencja spadkowa OR dla nadciśnienia tętniczego, hipercholesterolemii oraz nadwagi i otyłości. W grupach płci wszystkie wyniki były nieistotne statystycznie. Nie wykazano istotnej statystycznie zależności pomiędzy spożyciem żelaza a hipercholesterolemią, nadciśnieniem tętniczym oraz nadwagą i otyłością. Wysokie spożycie żelaza (kwartyl 3 i 4) były odwrotnie związane z paleniem papierosów, po uwzględnieniu wpływu płci, wieku, wykształcenia i spożycia energii. Zależność ta była widoczna u mężczyzn, ale nie u kobiet.Cardiovascular deseases (CVD) are one of the general causes of deaths in Poland as well as in whole Europe. In research conducted until present day , it has been discovered that there is a relation between iron consumption and morbidity and deaths due to CVD.This research has been commenced by J.L Sullivan in 1881. He was researching relation between high concetration of iron in blood and morbidity of CVD of men and women after a menopause [17]. Research was also conducted on animals and in 1991 Weber and Weiss created chemical equation (reaction) which proves negative effect of iron on morbidity of CVD. Beacuse of this reaction a hydroxyl radical was created, which entered into different reaction in human organism and was a factor of morbidity of CVD [14].In below mentioned research a trial has been conducted among 890 women and men which were participating in HAPIEE project in years 2002-2005. People that were trialed were citizens of Krakow. The aim of this study was to examine the relationship existing between iron consumption and selected risk factors of CVD. To investigate this relationship was used one-way analysis of variance, chi2 test and multivariate logistic-regression. Among all the respondents, compared with the group with the lowest consumption of iron, the higher the intake (quartile 2) was significantly associated with an increase by 63% probability of overweight and obesity: OR = 1.63 (95% CI: 1,05-2 , 52). Higher iron intake was inversely associated with smoking cigarettes. It decreased the risk by 43% smoking (OR = 0.57 [95% CI :0,33-0, 98]) for quartile 3 and 58% (OR = 0.42 [95% CI :0,22-0, 77]) for quartile 4. Other risk factors were not significantly associated with the consumption of iron. Groups of men and women were analyzed separately as well. Among men an ascending OR tendency was observed in case of people with hypercholesterolemia and people who are overweight and obese. Among women a descending OR tendency was observed for people with hypertension, hypercholesterolemia as well as people who are overweight and obese.There was no statistically significant correlation between the consumption of iron and hypercholesterolemia, hypertension, and overweight and obesity. High iron intake (quartile 3 and 4) were inversely associated with smoking cigarettes, taking into account the impact of sex, age, education, and energy intake. This relationship was seen in men but not in women