The electoral systems to the national parliaments of Central and Eastern Europe countries

Celem powstania niniejszego opracowania jest porównawczy opis poszczególnych aspektów systemów wyborczych ustanowionych w poszczególnych ordynacjach wyborczych do izb niższych organów ustawodawczych wybranych czterech państw środkowo- i wschodnioeuropejskich w okresie transformacji ustrojowej. Podjęto próbę przedstawienia w szczególności genezy i ewolucji uregulowań wyborczych, uwarunkowań polityki reform wyborczych oraz efektów przyjmowanych rozwiązań wyborczych w Republice Czeskiej, Republice Słowackiej, Rosji i na Ukrainie. Dobór państw podyktowany był z jednej strony chęcią zaprezentowania podstawowych wariantów systemów wyborczych znanych we współczesnej Europie (proporcjonalnego, większościowego, mieszanego), z drugiej zaś chęcią przybliżenia uregulowań państw, których z Polską łączy bliskość geograficzna, współpraca gospodarcza oraz moment zainicjowania procesu demokratyzacji życia politycznego.Studium zostało przygotowane na podstawie ram czasowych obejmujących okres od czasu pierwszych postkomunistycznych wyborów parlamentarnych do czasów współczesnych, obejmujących ostatnie elekcje parlamentarne, w wyniku których ukształtowany został współczesny skład parlamentarny w omawianych krajach (lata 2010-2012).Rozdział pierwszy pełni funkcję wprowadzającą i objaśniającą. Znalazły się tu rozważania na temat kwestii terminologicznych związanych z opisywaną problematyką. Scharakteryzowano pojęcie systemu wyborczego, typologię systemów wyborczych oraz swoistą relację pomiędzy terminem prawa a pojęciem systemu wyborczego. Punktem wyjścia była prezentacja aspektów definicyjnych wyborów parlamentarnych, by rozdział zakończyć analizą poszczególnych elementów systemów wyborczych, jak rozmiar i kształt okręgów wyborczych, uprawnienia wyborców podczas głosowania czy formuła wyborcza.Treścią rozdziału drugiego jest analiza rozwiązań systemu wyborczego do parlamentów Czech i Słowacji. Zwrócono uwagę na fakt dezintegracji Federacji Czechosłowackiej oraz związane z tym wydarzeniem konsekwencje społeczno-polityczne dla obu republik. W dalszej części rozważań omówiono kwestię uregulowań wyborczych w obu krajach, szczególnie kładąc nacisk na podkreślenie mających miejsce zmian przepisów w ordynacjach wyborczych na przestrzeni procesu demokratyzacji.Rozdział trzeci poświęcony został omówieniu podstawowych cech systemu wyborczego do ukraińskiego parlamentu – Rady Najwyższej Ukrainy. Wpierw przybliżono trudny proces dochodzenia Ukrainy do odłączenia się od Związku Radzieckiego i uzyskania suwerenności. Następnie zilustrowano regulacje wyborcze elekcji parlamentarnej i ich ewolucje z nie mniej ciekawym życiem politycznym w tle. Dużo uwagi poświęcono próbie oceny stopnia demokratyzacji Ukrainy przy okazji burzliwych zmian ukraińskiej władzy i konstytucji.W rozdziale czwartym przedstawiono problematykę zagadnień wyborczych określających zasady elekcji deputowanych do Dumy Państwowej. Wyszczególniono tu najistotniejsze wydarzenia z trudnych czasów kształtowania rosyjskiej państwowości po upadku ZSRR. Scharakteryzowano poszczególne fazy ewolucji systemu wyborczego z naciskiem na rolę dominujących podmiotów politycznych przy okazji forsowania zmian.Przedmiotem ostatniego, piątego rozdziału jest analiza porównawcza systemów wyborczych przedstawionych w opracowaniu państw Europy Środkowo-Wschodniej. Rozważania rozpoczyna komparatystyka procesu transformacji ustrojowej w poszczególnych krajach. Kolejno przedstawiono zasadnicze czynniki determinujące przemiany rozwiązań wyborczych do parlamentów. Rozważania wieńczy wyszczególnienie konsekwencji, jakie w przestrzeni społeczno-politycznej wywołały zmiany ordynacji wyborczych.The main purpose of this essay is a comparative description of the electoral systems stated in the electorals to parliaments of four selected Central and Eastern European countries. It is a presentation of especially an origin and an evolution the electoral regulations, main electoral policy condtions and consequences of established electoral in Czech Republic, Slovakia, Russia and Ukraine. The essay concerns the period of time during last twenty years, beginning within the first post-comunist free elections.The first chapter is fully introductory and explanatory. Here you can find a terminology regulations about described issues, especially an electoral law, an electoral system and the elections.The second chapter is filled with the analysis of the Czech and Slovakian electoral systems to their parliaments. It is concentrated on the disintegration of The Czechoslovak Federation and associated socio-political consequences for both newly-formed republics.The third chapter is dedicated to the electoral system of the Ukrainian parliament. At first, it describes a struggeling way to sovereignty followed by the electoral regulations and a hard changes of the Ukrainian authority.The fourth chapter presents the Russian electoral issues to the parliament. There are detailed the most important events in Russian history after disintegration of Soviet Union.The last chapter is given for a comparative analysis of described electoral systems