Conservation perspectives of Krzyżtopór castle in Ujazd - reconstruction, permanent ruin, adaptation.

Zamek Krzyżtopór w Ujeździe pozostaje ruiną już od niespełna 250 lat. W ostatnim czasie ten stan uległ jednak pewnej zmianie: część zamku zaadaptowano do współczesnych funkcji ekspozycyjno-wystawienniczych. Nie zmieniło to jednak w znaczący sposób wyglądu zamku, który wciąż pozostaje ruiną. W pracy rozważone zostały różne rozwiązania konserwatorskie, które można zastosować wobec zamku Krzyżtopór. Omówione zostały kolejno: rekonstrukcja, utrwalenie w formie trwałej ruiny i adaptacja do współczesnych celów komercyjnych. W przypadku rekonstrukcji, głównym problemem byłby brak autentyzmu odbudowanej budowli i zagrożenie zafałszowaniem historii. Istotnym problemem byłaby także kwestia użytkowania zamku. Wartości historyczne najlepiej pozwoliłaby zachować trwała ruina. Za pozostawieniem zamku w stanie ruiny przemawia też jego obecność w kulturosferze. Adaptacja części Krzyżtoporu do nowych funkcji pomoże zachęcić do zwiedzania szersze rzesze turystów, ale może także przyczynić się do utraty wartości zabytkowych.The castle of Krzysztopór in Ujazd has been a ruin for some 250 years. Recently, however, a few changes have been introduced: a part of the castle has been adapted to perform contemporary exhibition function. This has not, however, substantially changed the look of the castle, which still remains a ruin. This thesis considers different solutions for conservation that can be applied in Krzyżtopór castle. The following were discussed: reconstruction, preservation as a permanent ruin, and adaptation for contemporary commercial purposes. As for reconstruction, the main problem would be the lack of authenticity of the reconstructed edifice as well as the danger to falsify history. Making use of the castle would be another concern. A permanent ruin seems to best preserve its historic value. The cultural placement of the castle speaks in favour of preserving it as a permanent ruin. Adapting a part of Krzyżtopór to perform new roles will help to encourage groups of tourists to go sightseeing but may also result in losing its monumental value