Areas of Worklife as predictors of burnout syndrome.

Przedmiotem niniejszej pracy jest zagadnienie wpływu dopasowania pracownika do środowiska pracy na rozwój wypalenia zawodowego, zanalizowane poprzez weryfikację modelu Leitera i Maslach. Dopasowanie do środowiska pracy zbadane zostało w sześciu obszarach: obciążenia pracą, stopnia posiadanej kontroli, adekwatności otrzymywanych nagród, relacjach ze współpracownikami i przełożonymi, sprawiedliwości firmy oraz wartości wyznawanych przez pracownika i tych reprezentowanych przez pracodawcę. Niedopasowanie w danym obszarze można rozumieć jako niezgodność pomiędzy potrzebami i oczekiwaniami pracownika a tym co reprezentuje firma. Według modelu Leitera i Maslach takie niezgodności mogą być predyktorami dla poszczególnych wymiarów syndromu – wyczerpania, cynizmu i obniżonego poczucia własnej skuteczności. Wymiary te pozwalają na analizę zawodów, które nie mają charakteru pomocowego – aktualnego nurtu badań nad wypaleniem. Weryfikacja modelu przeprowadzona została na grupie 60 osób, w tym 3 mężczyzn, w wieku od 25 do 63 lat, ze średnią lat pracy w zawodzie wynoszącą 27 lat. Nierównowaga płci wynikała z feminizacji zawodu sprzedawcy w branży spożywczo – przemysłowej, który reprezentowali badani. Grupa obejmowała osoby na stanowisku kierownika sklepu, który łączy podstawowe obowiązki sprzedawcy z zarządzaniem w obrębie danej placówki. Osoby badane wykonały dwa rodzaje testów – AWS Leitera i MBI – GS autorstwa Maslach. Część kierowników wzięła udział w wywiadzie mającym na celu określenie obowiązków na badanym stanowisku, a także stresorów i czynników chroniących, które wynikają z ich pozycji.Badania wykazały, że obszary dopasowania wyjaśniają w podobnym stopniu poczucie wyczerpania u kierowników jak i poczucie kompetencji, nie będąc predyktorami dla rozwoju cynicznej postawy u badanych. Niezgodność w zakresie wartości pracownika i firmy ujawniła wpływ na obydwa wymiary, ponadto predyktorem dla wyczerpania okazał się być nadmiar obowiązków, a poczucia własnej skuteczności - adekwatne nagradzanie. Wywiad jako główny stresor wskazywał ograniczone poczucie kontroli u kierowników, jednak analiza wyników badań pozwoliła zdefiniować problem inaczej. W kontekście badań brak poczucia kontroli można rozumieć jako niedopasowanie pomiędzy zaleceniami narzuconymi przez firmę wszystkim podległym jej sklepom a pomysłami pracownika, który zarządza daną placówką.The subject of this paper is to question the impact of the areas of worklife on burnout syndrome development. It is achieved by verification of the Leiter and Maslach Model on the group of polish shop managers. Matching to worklife was examined in six areas: manageable workload, level of control, adequate rewards, community, fairness and values. Mismatches among the areas are understood as incongruence between individual expectations and the worksetting offered by the organization. Accordingly to Leiter and Maslach theory the mismatched areas may become the predictors of the particular dimensions of burnout – exhaustion, cynicism and efficacy. Those dimensions give the opportunity to examine the jobs which are out of human services – current direction of research on burnout.Verification of the model was conducted on the group of 60 people, where only three of them were men. The profile of the group is in line with the phenomenon of feminization of the shop assistant occupation. Respondents aged from 25 to 63 years, with the average seniority of 27 years. Participants were the leaders of their shops, therefore they had to both work as shop assistants and administer the place. Respondents were given two questionnaires - AWS constructed by Leiter and MBI – General Survey which author is Maslach. Some of the respondents were interviewed about the duties on the post, sources of stressors and stress-protective factors.The results of the studies on managers shown that the areas of worklife influence significantly on the exhaustion and efficacy in the similar level without being the predictors for cynicism. Incongruence between values of employee and organization explains emergence of the exhaustion and sense of inefficacy, furthermore exhaustion may be caused by excessive workload. Results of the study indicate the role of adequate rewards in enhancing the sense of efficacy. Interview suggested the lack of control problem among managers but when this issue is explained by the results of studies it may be defined as the mismatch between directions imposed by the company to its all establishments and the ideas of the manager who administer the shop he is in charge with