The scope of freedom of the parties in forming the basis of the debtor compensatory responsibility for non-performance or improper performance of an obligation

Przedmiotem niniejszej pracy jest określenie swobody stron w ukształtowaniu przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej dłużnika za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. W pierwszym rozdziale pracy omówiono podstawową okoliczność obciążającą dłużnika, tj. niezachowanie należytej staranności. Rozstrzygnięto tu zagadnienie, czy pojęcie niezachowania należytej staranności stanowi problematykę bezprawności czy winy. Omówiono tu także podstawowe teorie dotyczące pojęcia winy i poddano w wątpliwość potrzebę posługiwania się tą kategorią na gruncie kontraktowej odpowiedzialności odszkodowawczej. W kolejnym rozdziale skoncentrowano się na zasadzie bezwzględnej odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną umyślnie, z której wynika ograniczenie swobody stron w zawężaniu (łagodzeniu) podstawy odpowiedzialności odszkodowawczej dłużnika. Rozważono tu także wpływ na tytułową problematykę, ogólnych granic swobody umów, wskazanych w art. 353(1) K.c. W rozdziale trzecim omówiono swobodę stron w zakresie umownego rozszerzania podstawy odpowiedzialności. Poddano tu analizie przepisy prawne zmieniające wymagany przez art. 355 K.c. standard staranności. Omówiono także ewentualne klauzule umowne w tym zakresie. W rozdziale tym zajęto się także potrzebą wyróżnienia przypadku, jako okoliczności zwalniającej dłużnika od odpowiedzialności. Rozważono tu także możliwość umownego objęcie odpowiedzialnością skutków siły wyższej i szczegółowe ograniczenia w tym zakresie, wynikające z treści art. 473 § 1 K.c. W rozdziale IV zwrócono uwagę na pozostałe, szczegółowe unormowania w systemie prawnym, które mogą rzutować na swobodę kontraktową w przedmiotowym zakresie.The object of this paper is to determine the parties' freedom in shaping the conditions for the debtor's compensatory liability for non-performance or improper performance of the obligation. The first chapter discusses basic aggravating circumstance against the debtor, or failure to comply with reasonable care. An issue was resolved whether the concept of non-compliance with reasonable care is the problem of illegality or guilt. Furthermore, basic theories were discussed regarding the concept of guilt and the need for the use of this category on the basis of contractual compensatory liability was questioned. The next chapter focuses on the principle of absolute liability for damage caused intentionally, which results in a reduction in the freedom of the parties in narrowing (mitigating) the grounds for compensatory liability of the debtor. It also considers the impact on the title issues, the general boundaries of freedom of contract, referred to in Art. 353(1) Civil Code. The third chapter discusses the parties' freedom in scope of contractual extension of grounds for liability. The legislation amending the standard of care required by Art. 355 Civil Code was subject to analysis. The possible contractual clauses in this regard were discussed. This chapter also addresses the need to distinguish a case, as the circumstance releasing the debtor from liability. It also considers the possibility of contractual liability coverage of the effects of force majeure and detailed restrictions in this scope arising from the content of art. 473 § 1 of the Civil Code. Chapter IV draws attention to other, detailed norms in the legal system, which may affect the contractual freedom in this respect