Donatio mortis causa

Przedmiot niniejszej pracy stanowią zagadnienia związane z instytucją darowizny mortis causa. Podjęte rozważania przyczynić się mają do ustalenia celowości wprowadzenia rozwiązań w zakresie sporządzania darowizn na wypadek śmierci. W nawiązaniu do tego problemu zaprezentowane zostały wybrane instrumenty rozrządzania majątkiem na wypadek śmierci występujące zarówno na gruncie prawa polskiego, jak i w innych systemach prawnych. Rozwinięcie tego tematu nastąpiło poprzez przypomnienie formułowanych w doktrynie prawa postulatów oraz wyrażanych oczekiwań społecznych, dotyczących poszerzenia zakresu dysponowania majątkiem na wypadek śmierci. Wprowadzenie Czytelnika w tematykę dokonane zostało poprzez omówienie naczelnych zasad prawa spadkowego, takich jak zamknięty katalog czynności na wypadek śmierci, czy zakaz umów o spadek po osobie żyjącej.Centralny punkt rozważań obejmował próbę rozstrzygnięcia wątpliwości w przedmiocie dopuszczalności darowizny mortis causa na gruncie obowiązujących przepisów prawa. W tym zakresie zaprezentowane zostały dwa przeciwstawne poglądy występujące w doktrynie prawa oraz argumenty mające stanowić uzasadnienie dla obu konkurencyjnych stanowisk.W dalszym toku wywodów omówione zostały szczegółowe problemy związane darowizną mortis causa. Prezentacja poszczególnych zagadnień – takich jak wybór właściwej formy czynności, kwestia odwołalności czy odpowiedzialności za długi spadkowe – przeprowadzona została dwutorowo. Jeden z rozdziałów pracy poświęcony został omówieniu tych problemów z perspektywy zwolenników dopuszczalności tej umowy na postawie obowiązujących przepisów prawa i odpowiedniego stosowania do tej instytucji przepisów o zwykłej umowie darowizny. Kolejny rozdział polegał na przyjęciu na potrzeby rozważań odmiennego poglądu. Wskazane problemy rozważone zostały z punktu widzenia przedstawicieli doktryny postulujących wprowadzenie darowizny na wypadek śmierci do polskiego systemu prawnego i formułujących w tym zakresie propozycje de lege ferenda.Wnioski końcowe, oparte w znacznej mierze na dotychczasowych doświadczeniach legislacyjnych, odnosiły się do propozycji pożądanego brzmienia przepisów regulujących tę instytucję. W ostatniej części pracy nie zabrakło także uwag krytycznych i zwrócenia uwagi na niebezpieczeństwa mogące wystąpić w przypadku wprowadzenia instytucji darowizny na wypadek śmierci do prawa polskiego.The subject matter of the thesis are issues concerned with donatio mortis causa. The purpose of the considerations is to contribute to determination of the justified character of the possibility to prepare donation mortis causa. With regard to the issue, there are presented chosen tools of property management in the event of death that occur both on the grounds of the Polish and other legal systems. The subject matter is developed through reminding postulated formulated in the legal doctrine as well as social expectations with regard to extending the scope of making arrangements for one’s property in case of death.The subject is introduced to the Reader by means of describing principal rules of inheritance law, for instance closed catalogue of proceedings in the event of death or the ban on contract to make will.The central point of considerations includes an attempt to remove doubts in the subject of donation mortis causa admissibility on the grounds of binding legal regulations. Within this scope two contradictory views were presented which occur in the legal doctrine as well as arguments, the purpose of which is to constitute a justification for two competing stances.Further list of arguments contains detailed problems concerned with donation mortis causa. The presentation of separate issues, for instance the selection of a proper form of proceedings, the issue of cancellation or liability for inheritance debts was conducted in two directions. One of the chapters was devoted to discussion of these problems from the perspective of supporters of admissibility of this contract on the basis of binding legal regulations and proper application of regulations on ordinary contract of donation. The following chapter consisted in taking a different view – for the needs of considerations. The indicated problems were considered from the point of view of supporters of doctrines postulating for introduction of donation mortis causa to the Polish legal system as well as formulating proposals de lege ferenda within this scope.The final conclusions, based mainly on the previous legislative experiences, related to the proposal of desired meaning of regulations which regulate this institution. The last part of the paper also includes critical notes and draws attention to hazards that may occur in the event of introducing donation mortis causa to the Polish legal regulations