The transformation of the natural environment along the main Beskidian path.

Niniejsza praca jest próbą ilościowego oraz jakościowego określenia stopnia przemian środowiska przyrodniczego wzdłuż Głównego Szlaku Beskidzkiego. Ocenę przemian ilościowych oparto o badania kartograficzne, analizę zdjęć lotniczych współczesnych i archiwalnych oraz wywiady środowiskowe. Ocena przemian jakościowych polegała na przeprowadzeniu metody bonitacji punktowej. W ten sposób zbadano podatność środowiska przyrodniczego na oddziaływanie różnych czynników presji. Wzięto pod uwagę zarówno naturalne, jak i antropogeniczne czynniki presji. Ocenę przemian antropogenicznych oparto o analizę zmian środowiska głównie pod wpływem turystyki. Naturogeniczne czynniki presji, które omówiono w niniejszej pracy to abiotyczna i biotyczna degradacja lasów oraz sukcesja roślinności na obszarach popasterskich i porolniczych. W ujęciu całościowym, poprzez badania terenowe, jak i zagłębianie literatury, starano się pokazać współczesne przemiany środowiska wzdłuż szlaku turystycznego. Jest to temat bardzo obszerny i wymaga kontynuacji badań na poziomie szczegółowym. Niniejsza praca stanowi uzupełnienie braków w literaturze oraz jest próbą stworzenia, być może, nowego nurtu badawczego obejmującego zmiany przyrodnicze wzdłuż szlaków turystycznych.This work is an attempt of determination quantity and quality extents of environmental changes along the main Beskidian path. Evaluation of quantitative changes is based on the research, interviews and analysis of cartographic aerial photographs of contemporary and archival environment. Evaluation of qualitative changes is based on the bonitation point method. Thus, impact of various natural and anthropogenic factors of pressure on environmental vulnerability were examined. Assessment of anthropogenic change based on an analysis of the changes mainly influenced by tourism. Natural pressure factors that are discussed in this work are abiotic and biotic degradation of forests and vegetation succession in postpastoral and postagricultural zones. Through empirical studies, as well as the deep dive into literature, modern transformation of the environment along the tourist trail are finally presented. Science field of this research is very extensive and requires the continuation of research on various domains. This work complements deficiencies in the literature and is an attempt to create, perhaps, a new research trend involving natural changes along the hiking trail