Competition development on the Polish gas market

Praca magisterska zawiera opis procesu powstawania konkurencji na polskim rynku gazu. Polska jako członek Unii Europejskiej jest jednym z podmiotów tworzących rynek wewnętrzny, w omawianym przypadku - wewnętrzny rynek gazu. Unia Europejska traktuje gaz jako towar, a od końca lat 90-tych XX w. sukcesywnie tworzy ramy dla wewnętrznego rynku gazu. Z tego powodu powstający rynek gazu w Polsce przedstawiany jest w kontekście zmieniających się przepisów unijnych oraz zachodzących zmian na rynku wewnętrznym. Ponadto praca pokazuje zmiany faktyczne i prawne zachodzące na polskim rynku gazu w kontekście zmieniającej się sytuacji na polskim, europejskim i światowym rynku gazu. Wpływ na zachodzące zmiany, ich tempo, rewolucja łupkowa, rozwój rynku LNG, dochodzenie prowadzone przez Komisję Europejską przeciwko Gazpromowi, postępowanie wszczęte przez Komisję Europejską przeciwko Polsce, a także postępowania arbitrażowe europejskich koncernów energetycznych z Gazpromem mają ogromne znaczenie dla powstającego w Polsce rynku gazu. Przepisy wspólnotowe określają zasady obowiązujące na rynku gazu, wyznaczając zasadniczo dwa główne obszary. Monopole naturalne, do których możemy zaliczyć całą działalność w obszarze infrastruktury oraz obszar możliwej konkurencji do której zaliczamy obrót gazem. Komisja Europejska budując wspólny rynek energetyczny stosuje jednocześnie instrumenty ex ante jak rozporządzenia i dyrektywy dotyczące funkcjonowania rynków gazowych oraz instrumenty ex post poprzez stosowanie prawa konkurencji. Komisja Europejska zainteresowana jest otwarciem rynków narodowych, budową połączeń transgranicznych oraz stworzeniem wspólnotowego rynku gazu. Polska jako członek Unii Europejskiej, zobligowana jest do implementacji przepisów unijnych i stworzenia rynku gazu zgodnie z obowiązującymi wytycznymi.Praca składa się z pięciu części. W pierwszym rozdziale znajduje się geneza wspólnotowego rynku gazu, zmiany zachodzące w prawie unijnym pierwotnym i wtórnym oraz w prawie krajowym, zwłaszcza w ostatnich kilkunastu miesiącach kiedy trwają intensywne prace legislacyjne mające na celu implementację Dyrektywy 2009/73/WE. W drugim rozdziale przedstawiam opis sytuacji na polskim rynku gazu, zarówno w obszarach monopolu naturalnego (przesył, dystrybucje, magazyny gazu), jak również w obszarze w którym możliwe jest powstanie konkurencji, czyli w obszarze handlu gazem. Rozdział trzeci poświęcony jest strukturze dostaw oraz PGNiG, który posiada bardzo silną pozycję dominującą na polskim rynku gazu ziemnego, i który trudno pominąć w rozważaniach na temat rynku gazu w Polsce. Tworząc rynek gazu i wprowadzając zmiany polski ustawodawca musi brać pod uwagę okoliczności faktyczne i prawne związane z działalnością PGNiG, dotyczy to zwłaszcza długoterminowej umowy PGNiG z Gazpromem. Rozdział czwarty opisuje zagadnienia kluczowe dla rodzącego się rynku konkurencyjnego. Rozdział ostatni poświęcony jest roli regulatora we wprowadzanych zmianach do których Polska jest zobligowana oraz pozycji jaką powinien posiadać.This master's thesis describes the process of creating competition in the Polish gas market. Poland, as a member of the European Union, is one of those involved in creating the internal market, in this case - the internal gas market. The European Union considers the gas as a commodity, and since the late 90-ies of the XX century, gradually creates a framework for the internal gas market. For this reason, the emerging gas market in Poland is presented in the context of changing EU regulations and the ongoing changes in the internal market. In addition, this thesis shows the factual and legal changes taking place in the Polish gas market in the context of the changing situation on the Polish, European and global gas market. Impact on the changes and it’s pace, revolution of the shale gas, LNG market growth, the investigation by the European Commission against Gazprom, the proceedings initiated by the European Commission against Poland, as well as arbitration proceedings of the European energy companies and Gazprom are of great importance for the emerging gas market in Poland.The Community legislation lays down rules on the gas market, setting basically two main areas. Natural monopolies, which includes all the activities in the areas of infrastructure and the areas of possible competition which includes gas trading. The European Commission while building a common energy market is using at the same time ex ante instruments as regulations and directives concerning the functioning of the gas markets and ex post instruments through the use of competition law. The European Commission is interested in the opening of national markets, the construction of cross-border connections and the creation of the Community gas market. Poland, as a member of the European Union is obliged to implement EU legislation and the creation of the gas market in accordance with applicable guidelines.The work consists of five parts. The first chapter is the genesis of the Community gas market, changes in the primary and secondary EU law as well as national law, especially in the last few months while the intensive legislation work is underway to implement the Directive 2009/73/EC. The second chapter presents a description of the situation on the Polish gas market, both in the areas of natural monopolies (transmission, distribution, gas storage facilities), as well as the areas in which it is possible to create competition, such as the gas trade. The third chapter is describes the supply structure and PGNiG, which has a very strong dominant position on the Polish gas market and is difficult to ignore while considering the gas market in Poland. By creating the gas market and making changes, the Polish legislator must take into account the facts and law relating to the activities of PGNiG, particularly the long-term contract with Gazprom. The fourth chapter includes the key issues for the emerging competitive market. The final chapter is explains the role of the regulator in the introduced changes to which Poland is obliged and the position it should have