Anthropogenic impact on the chemical composition of surface waters The Inner Carpathians.

Celem badań była charakterystyka hydrochemiczna wód powierzchniowych. Badania przeprowadzono na obszarze Karpat Wewnętrznych ze szczególnym uwzględnieniem Podhala. Z 17 stanowisk pomiarowych w rytmie miesięcznym w ciągu roku (12 serii) zebrano 195 prób wody. W Laboratorium Hydrochemicznym IGiGP oznaczono 14 jonów (Ca2+, Mg2+, Na+, K+, NH4+, Li+, HCO3-, SO42-, Cl-, NO3¬-, NO2-, PO43-, F¬-, Br-) metodą chromatografii jonowej (DIONEX ICS-2000). Wody sklasyfikowano pod względem: hydrochemicznym, twardości ogólnej i jakości wód (Dz.U.11.257.1545). Skład chemiczny wód powierzchniowych charakteryzuje się dominacją wapnia wśród kationów (68,70%mval) i wodorowęglanów wśród anionów (81,72%mval). Według klasyfikacji hydrochemicznej Szczukariewa i Prikłońskiego najczęściej występują wody klasy 18 wodorowęglanowo – wapniowo – magnezowe (HCO3–Ca–Mg). Występują również dwie należące do 9 klasy, czyli wodorowęglanowo – wapniowe (HCO3–Ca) oraz jedne należące do klasy 39, wody wodorowęglanowo – siarczanowo – wapniowo – magnezowe (HCO3–SO4-Ca-Mg). Wody charakteryzuje niskie stężenie Ca2+ i Mg2+, co skutkuje wodami o małej twardości, w których dominuje twardość węglanowa. Pod względem jakości są to wody I i II klasy czystości. Jedynie w jednym przypadku (punkt poboru oznaczony B_D_7) normy graniczne dla II klasy zostały przekroczone. Punkt ten znajduje się za oczyszczalnią ścieków, co może świadczyć, o tym że nie rolnictwo czy turystyka odpowiada za zanieczyszczenia wód, a sama spółka. Brak działań, a może nawet ingerencja spółki w formie zrzutu nie oczyszczonych ścieków może powodować przekroczenia limitów nałożonych przez Ministra Środowiska w swoim Rozporządzeniu. W pozostałych punktach, gdzie normy drugiej klasy zostały przekroczone, zaobserwowano zjawisko sezonowości. Najprawdopodobniej spowodowane to było niskimi stanami wód, a co za tym idzie zwiększonymi stężeniami analizowanych związków, przypadające na okres zimowy.The purpose of research was hydrochemical characteristic of surface water. The research took place in Karpaty area, especially in Podhale Region. One hundred ninety-five water samples were taken monthly during a year (12 series) using 17 positions of measuring. In Hydrochemical Laboratory of IGiGP UJ 14 ions (Ca2+, Mg2+, Na+, K+, NH4+, Li+, HCO3-, SO42-, Cl-, NO3¬-, NO2-, PO43-, F¬-, Br-) were marked using ion chromatography method (IC DIONEX ICS-2000). Special attention was put on methods of marking pH, total hardness and bicarbonates. Water was classified in respect of hydrochemical, general hardness and water purity classes (Dz.U.11.257.1545). Chemical composition of surface water is characterized by domination of calcium among cations (68,70%mval) and bicarbonates among anions (81,72%mval). According to hydrochemical classification of Szczukariew and Prikłoński the most frequent type of water is tri-ion, class 18 (HCO3–Ca–Mg) or 9 (HCO3–Ca) and 39 (HCO3–SO4-Ca-Mg). Because of low concentration of calcium and magnesium these types of water are soft with domination of carbonate hardness. According to water purity classes tested types of water belong to first and second class. Only in one case, standards for second class have been exceeded.This point is located behind sewage treatment plant which may indicate that neither farming nor tourism is responsible for water pollution but company. Lack of activity, or probably even intervention in the form of discharge of untreated sevage can cause the limit imposed by the Minister of Environment. At the remaining points where standards for Second Class were exceeded seasonality was observed.Most likely it was coused by low water states and thus the increased concentrations of the analyzed compounds, occurred in winter period