brak

Od wieków ludzka egzystencja związana była z religią. Tylko Bóg nadawał sens życiu Jegowyznawcom, zaś wypełnianie Dekalogu i dwóch przykazań miłości gwarantowały wolnośći bezpieczeństwo.W epoce baroku szlachta kultywowała tradycje ojców, identyfikując się z wiarąchrześcijańską, wyznając i broniąc jej. Czy zatem XVII w. szlachta była religijna?„Pamiętniki” Jana Chryzostoma Paska są źródłem informacji m.in. na ten temat.Postępowanie samego autora - szlachcica, walczącego z wrogami Ojczyzny, późniejziemianina biorącego udział w życiu kraju, docenionego przez poetów i innych pamiętnikarza– przekonuje o jawnym i silnym praktykowaniu wiary oraz centralnym miejscu Boga w jegożyciu.Ugruntowane początkiem XVII w. pojęcie Polski jako „przedmurza chrześcijaństwa”zachodniego, kraju wybranego i uprzywilejowanego przez Stwórcę, mającego spełnić ważnezadania religijne, rozwinęło fanatyzm i dewocję. Przepych świątyń, podkreślał potęgęKościoła, a teatralizacja liturgii katolickiej oddziaływała na zmysły wiernych. Pobożnośćsarmacka odznaczała się stałą gotowością obrony wiary chrześcijańskiej i Ojczyznyi przejawiała się w aktywnym wyznawaniu wiary. Bogaty ceremoniał chrztów, pogrzebów,zaślubin łączący elementy kościelne i świeckie zachęcając do praktykowania wiary.Bycie religijnym jest zjawiskiem pozytywnym, bowiem religia nadaje sens życiu, określa celei wartości pozwalające wzbogacić i poddać kontroli ludzkie uczucia, rozwinąć sferęduchową, zintegrować, dać poczucie bezpieczeństwa .Prawdziwie religijnym jest ten, kto bezgranicznie zaufał swojemu Stwórcy i przykładniezjednoczył swoje życie z Jego nauką. Wypełnia on czynami Dekalog i przykazań miłości, jest„rycerzem swojego Mistrza, otwarcie wyznaje wiarę. Widzi Boga w każdym napotkanymczłowieku, służąc mu z miłością.Najwybitniejszy zabytek pamiętnikarstwa staropolskiego –„Pamiętniki” dokumentująreligijność barokowej szlachty a ich autor – Jan Chryzostom Pasek daje świadectwo wiary.O zaangażowaniu religijnym Paska świadczą nabożne tytuły rozpoczynające rozdziały utworui odwołujące się do Boga wstępne treści wspomnień, opisy wydarzeń orientowane wg świątkościelnych i wspomnień świętych, używane w sytuacjach trudnych zwroty wzywająceBoga, pamięć o możliwościach wstawienniczych Matki Najświętszej i świętych, przytaczanepobożne przysłowia i ich interpretacja, własny wkład w przygotowanie katolickichuroczystości, przypisywane Łasce Bożej szeroko rozumiane powodzenia i klęski.Przeżywanie wiary Pasek wiąże z katolickimi modlitwami i praktykami religijnymi.Świadectwa potwierdzają ważną rolę religii w życiu autora i wskazują na zaangażowanie.Zewnętrzne jej wyrazy, przeplatają się z głębokim poczuciem więzi z Bogiem widoczne przyprzeżywaniu ważnych dla siebie i Ojczyzny wydarzeń. Pasek, , ufa Wszechmogącemu, JegoOpatrzności Bożej, Miłosierdziu Bożemu. Życie Paska splecione z dziejami Ojczyznyowocuje pogłębieniem jego wiary i otwartym dawaniem świadectwa swej religijności, któradominuje nad nielicznymi momentami wahań w dawaniu szczerej odpowiedzi Boguna wyznanie wiary. Pomimo oznak głębi przeżywania, wiara Paska pisana jego świadectwemżycia sugeruje płytkość i powierzchowność. Przed wydaniem jednoznacznego osąduw sprawie, powstrzymuje szczerość, wierność ufność jaką zawsze okazywał Bogu.Zawierzenie każdego momentu życia Bogu, pieczętuje religijność Paska, a tym samymówczesnej szlachty.Tak więc XVII w. szlachta z dumą szczerze i otwarcie wyznawała wiarę. Właściwieodpowiada na inicjatywę miłości Boga. Wiara wystawiona na próbę w różnych relacjachz bliźnim traciła blask. Jednak w obronie wiary przemawiała jednym głosem. Boga darzyławielkim zaufaniem. Zdawała się na Jego Opatrzność, Wszechmoc, i Miłosierdzie wynosząceczłowieka ponad jego słabość. Treścią jej życia był Bóg i chociaż „błądziła”, to zawszewracała do Niego. Stąd, moim zdaniem, była religijnabra