Mat' Syra Zeml'a - analysis of the worship

Praca stanowi próbę sporządzenia kompletnego, spójnego i przejrzystego opisu zjawiska kultu „Materi Syroy Zemli” rozpowszechnionego na ziemiach Ruskich od czasów przedchrześcijańskich po niemal współczesne. We wstępie zarysowana zostaje teoria mitu oraz jego znaczenia dla człowieka. Rozdział pierwszy zawiera analizę genezy kultu, który początkowo miał charakter czysto pogański. Przytacza się szereg wierzeń kosmogonicznych, antropogenicznych oraz o budowie wszechświata i dowodzi, że prócz odwiecznej naturalnej więzi człowieka z naturą, wszystkie one wpłynęły na rozwinięcie się kultu. Rozdział drugi stanowi obszerną charakterystykę bóstwa Matki Ziemi pod kątem trzech naczelnych cech przypisywanych jej: bycia istotą żywą w jej postaci materialnej, uznawaniu jej za nieskończenie świętą i czystą, oraz pojmowaniu jako źródła życia i płodności. Wyjaśniona zostaje etymologia utrwalonego w kulturze ruskiej określenia Mat' Syra Zeml'a. Prócz portretu teoretycznego przywodzone są liczne przykłady obrzędów, tradycji oraz zachowań magicznych bezpośrednio związanych z kolejnymi elementami wierzeń i będących ich praktycznym poświadczeniem. Omówione zostają, między innymi, zagadnienia zakazu traktowania Ziemi jak żywego organizmu, modlenia się do niej, składania ofiar z jedzenia, przysięgania na nią, rozwiązywania sporów ziemskich, związanych z nią praktyk leczniczych czy spowiadania się jej. Poruszone zostaje zagadnienie zjawiska Dwuwiary czyli wpływu chrystianizacji na postać kultu. Na przestrzeni całej pracy udowadnia się, że estyma miała charakter rozległy i powszechny, w szczątkowych formach przetrwała w Rosji z pewnością do dziewiętnastego wieku, a wysoce prawdopodobne, że w niektórych rejonach jej ślady obecne są do dziś. Niemożliwe jednoznacznie do ustalenia jest czy prócz oddawania czci jej fizycznej postaci istniała powszechnie jakakolwiek postać bóstwa będąca personifikacją Ziemi gdyż doniesienia na ten temat mają charakter ambiwalentny. W ostatnim rozdziale pracy na podstawie analizy wybranych wierszy duchownych dowodzi się, że wierzenie rzeczywiście obecne było w świadomości ruskiej oraz, że portret Matki Ziemi wyłaniający się z poezji pokrywa się znacząco ze sporządzonym na podstawie źródeł historycznych.The work is an attempt to draw up a complete, consistent and transparent description of the cult phenomenon of "Mat' Syra Zemlya", prevalent in russian lands from pre-Christian times almost till contemporary. In the introduction outlined is a theory of myth and its significance for humans. The first chapter provides an analysis of the origins of worship, which was originally a purely pagan. Given is number of cosmogonic and anthropogenic beliefs, and image of a structure of the universe, it's shown, that in addition to the age-old natural relationship between man and nature, all of them contributed to the development of the cult. Chapter two provides a comprehensive characterization of the deity of Mother Earth for three chief characteristics attributed to her: being an alive creature in its material form, recognizing her as an infinitely holy and pure, and considering as the source of life and fertility. Clarified is the etymology of settled in culture term „Mat Syra Zeml'a”. In addition to the theoretical portrait given are numerous examples of rituals, traditions and magical behaviors directly associated with following elements of the belief and being their practical certificate. Discussed are, among others, issues such as the prohibition of treatment of the living organism, praying to her, feeding her with food, swearing at her, settling land disputes, medicinal practices reffering to her, ritual of confessions to her. Raised is the issue of, prevalent in Russia for a long time, dualism of faith and the impact of the Christianization for worship. Throughout the whole work it's shown that esteem had an extensive and widespread nature, it's residual forms survived in Russia, for sure, for the nineteenth century, and it's highly possible, that in some parts of country they are present even today. Clearly impossible to determine is whether worship, besides adolizing the physical form, implied any form of deity being the personification of the Earth, as reports on the subject are ambivalent. In the last chapter of the work on the basis of selected spiritual poems it's confirmed, that belief was indeed present in the consciousness of a Russians, and that the portrait of Mother Earth emerging from poetry overlaps significantly with statements based on historical sources