The rights of the upper chamber of parliament in chosen countries.

Praca ukazuje problematykę związaną z dwuizbowością szeroko pojętą oraz przedstawia uprawnienia i organizację izb wyższych w wybranych państwach. Rozważaniom zostały poddane drugie izby takich państw jak: Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii, Stany Zjednoczone, Republika Federalna Niemiec, zestawiając łącznie z Rzeczypospolitą Polską.Niniejsza praca składa się z czterech rozdziałów. Pierwszy z nich obszernie opisuje pojęcie drugiej izby, jako izby wyższej parlamentu. Kolejno, w rozdziale tym dokonano klasyfikacji drugich izb według wielu znanych naukowców. Można zauważyć, że ta instytucja parlamentu jest bardzo zróżnicowana, wielopostaciowa i nie istnieje jeden, czysty model. Na końcu tego rozdziału zostały ogólnie opisane główne funkcje drugiej izby parlamentu: ustawodawcza, kontrolna i kreacyjna.W kolejnym, drugim rozdziale pracy zwrócono uwagę na reprezentację, a więc na sposób tworzenia elity rządzącej. Izba druga chcąc być bezustannie atrakcyjną i potrzebną musi korzystać z odmiennych sposobów selekcji. Jak wiadomo, to izba pierwsza cieszy się w pełni demokratycznymi wyborami, tak więc, izba druga parlamentu jest jedynie ciałem dopełniającym parlament.Trzeci rozdział zawiera informacje na temat wewnętrznej organizacji drugich izb i statusu członków tych ciał. Omawiając organizację izby drugiej przeanalizowany został skład osobowy izb oraz ich organy tj. komisje parlamentarne, które wykonują znaczną część pracy merytorycznej. Tworząc doskonałe warunki organizacyjne wewnątrz izby drugiej, izba ta będzie mogła efektywnie i niezawodnie wykonywać powierzone jej zadania. Drugą kwestią poruszoną w tym rozdziale są zagadnienia dotyczące pozycji i statusu członków drugich izb parlamentu. Członkom izby drugiej wykonującym mandat przedstawicielski na podstawie przepisów prawa, przysługuje wiele przywilejów, do których można zaliczyć immunitety, nietykalność oraz inne uprawnienia socjalne i pracownicze. Natomiast z drugiej strony istnieje również ograniczenie mandatu, czyli zasada incompatibilitas polegająca na niemożności łączenia dwóch zyskownych urzędów.W ostatnim, dość rozbudowanym rozdziale czwartym, poruszone zostały zagadnienia dotyczące wykonywania poszczególnych funkcji w krajach, o których była mowa powyżej. Problematyka ta ma istotne znaczenie, ponieważ przyznaje izbom wiele uprawnień i kompetencji. Największą rolę odgrywa funkcja ustawodawcza, polegająca na możliwości tworzenia prawa. W ramach tej funkcji parlamenty uchwalają ustawy, ustawy budżetowe, a nawet ustalają podatki. Z kolei funkcja kontrolna i kreacyjna nie jest w swoim zakresie tak szeroka, jak poprzednia funkcja, niemniej jednak ma ogromne znaczenie.The thesis presents the issue of broadly defined bicameralism as well as rights and the organization system of upper chambers of parliament in chosen countries. Second chambers of countries such as the United Kingdom of Great Britain, the United States of America, the Federal Republic of Germany, compared jointly with the Republic of Poland, have been analysed.This thesis consists of four chapters. The first chapter broadly describes the concept of the second chamber as the upper chamber of parliament. The classification of the second chambers has been laid out, respectively, in this chapter, following the works of many eminent scholars. It can be observed that said institution of parliament is very diverse, takes on many forms, and there is no one clear model for it. At the end of this chapter, the general functions of the second chamber of the parliament have been described, namely: legislative, supervisory and creational. The second chapter of the thesis focuses on representation, i.e. the way of formation of the ruling elite. The upper chamber, wanting to be constantly attractive and useful, needs to use different selection methods. As it is known, it is the lower chamber that enjoys fully democratic election - therefore, the upper chamber of parliament is only an institution complementing the government. The third chapter includes details on the internal organization of the upper chambers and the status of members of these bodies. In the organization review of the upper chamber, the chambers’ members and their institutions were analysed, i.e. parliamentary commissions performing significant part of the essential work. If good organizational conditions are created within the upper chamber, it can perform the tasks entrusted to it more effectively and reliably. The second issue discussed in this chapter is the matters concerning the rank and status of the members of the upper chambers of parliament. Members of the upper chamber performing the mandate to represent the people pursuant to the provisions of law are entitled to many privileges, including immunities, inviolability, and other social and employment entitlements. However, on the other side there are also the limitations of the mandate, i.e. the incompatibilitas rule, consisting in the representatives’ inability to hold two profitable offices at the same time. In the final – quite extensive – chapter issues concerning the performance of certain functions in countries mentioned above are raised. This issue is significant as it grants many entitlements and authority to the chambers. The legislative function consisting in the power to make law, plays the biggest role. Within this function, the parliaments pass regulations, budget acts, and even set taxes. The supervisory and creational functions, on the other hand, are not as broad within their scopes as is the case with the former function; nevertheless, they are of immense significance