The Polish-Russian Relations in Włodzimierz Spasowicz's Programme

W niniejszej pracy zostały omówione koncepcje stworzone przez polskiego polityka, publicystę i krytyka literackiego Włodzimierza Spasowicza ze szczególnym uwzględnieniem zostały przedstawione koncepcje na temat ułożenia stosunków Polski z Imperium Rosyjskim w XIX wieku. Praca przybliża także biografię Włodzimierza Spasowicza oraz wydarzenia z historii XIX wieku, które wpłynęły na kształtowanie się poglądów polskiego publicysty, a także porusza zagadnienie spuścizny Spasowicza w koncepcjach, które pojawiły się na początku XX wieku – socjalizmie, programie endecji oraz Stronnictwa Polityki Realnej. Włodzimierz Spasowicz jest zaliczany przez badaczy do grona polityków, którzy są nazywani ugodowcami. W swoich publikacjach ugodowcy krytykowali romantyczną ideę walki powstańczej i opowiadali się za zawarciem ugody z caratem rosyjskim. Stronnictwo ugodowe twierdziło, że Polska bezpowrotnie utraciła niepodległość, a jedynym wyjściem dla Polaków w obecnej sytuacji jest uznanie Rosji za nową Ojczyznę, a cara rosyjskiego za króla Polski. Już w XIX wieku ugodowcy spotkali się z krytyką ze strony ówczesnej polskiej inteligencji, przez którą byli nazywani zdrajcami Ojczyzny.Spasowicz pisał, że zrywy narodowowyzwoleńcze zawsze wybuchały w sytuacji względnej swobody. Żadne z powstań nie przyniosło korzyści Polakom, a wręcz przeciwnie często powodowały zaostrzenie represji ze strony władzy rosyjskiej. Spasowicz uważał, że poeci romantycy zwłaszcza Mickiewicz i Krasiński nie przyczyniali się do odzyskania niepodległości, a jedynie doprowadzili Polskę do upadku. Polski publicysta pisał, że Polacy muszą się pogodzić z utratą niepodległości i zdecydować się na współpracę z którymś z państw zaborczych. Włodzimierz Spasowicz uważał, że Austria jest małym, nieznaczącym państwem, w którym Polska nigdy się nie odrodzi. Polski publicysta obawiał się procesu germanizacji, który nasilił się wraz z dojściem do władzy Bismarcka. Spasowicz wielokrotnie podkreślał, że ugoda z władzą rosyjską jest najkorzystniejszym rozwiązaniem dla Polaków. Współpraca z caratem w opinii Spasowicza miała przynieść korzyści zarówno stronie polskiej jak i rosyjskiejThe aim of this work is to presents the Włodzimierz Spasowicz’s conceptions especially his opinions of Polish – Russian relations in XIX century after collapse in The January Uprising. The work presents Włodzimierz Spasowicz’s biography, events in the history of the XIX century which influenced on his conceptions. The work also describes how his conceptions influenced on programmes which was created on the begging of XX century.It is argued that Włodzimierz Spasowicz was a member of the group which supported an agreement with Russia. They criticised the romantic conception and thought that Poland lost its independence forever and one solution for Poles is to agree for cooperation with Russian tsar. That group was criticised by members of Polish intelligence in XIX who regarded them as a national traitors. In Włodzimierz Spasowicz’s opinion every Polish uprisings brought increased repression from Russians and he accused romantic poets especially Mickiewicz and Krasiński of leading Poland to collapse. Włodzimierz Spasowicz argued that Poland is obliged to accept partitions and decide to reach an agreement with one of the invader. He thought that Austria is small insignificant country and worried about germanisation when Bismarck rise to power. In his opinion agreement with Russian tsar was the most favorable for Poles. He thought that cooperation would bring benefits not only for Poles but also for Russians