The assessment of environmental risk of phosphorus eutrophication in the region near mineral fertilizers landfill in Tarnawa Wyżna (Bieszczady National Park).

Praca ta podejmuje zagadnienie zagrożenia eutrofizacją fosforem środowiska w rejonie składowiska nawozów mineralnych oraz oceny mobilności fosforu w glebach znajdujących się w jego bezpośrednim sąsiedztwie. Badania były przeprowadzone na terenie Tarnawy Wyżnej w Bieszczadzkim Parku Narodowym, wokół pryzmy superfosfatu znajdującej się na rozległym spłaszczeniu stokowym. Analiza obejmowała oznaczenie podstawowych właściwości fizycznych i chemicznych materiału glebowego, oraz dla wybranych próbek badanie ilości fosforu labilnego (ruchomego) oraz związanego w 3 frakcjach (P-Al, P-Fe oraz P-Ca) metodą Changa-Jackson’a. Ponadto analizie poddano również próbki wód gruntowych pobranych z profili glebowych oraz wód powierzchniowych. Otrzymane wyniki analiz dla poszczególnych właściwości badanych gleb, w niektórych przypadkach odbiegają od wartości notowanych i opisanych w Bieszczadach Zachodnich. Prawdopodobnie jest to spowodowane różnicami w podłożu geologicznym analizowanych profili glebowych oraz wpływem składowania nawozów mineralnych i zabiegów wapnowania przeprowadzonych na badanym obszarze. Analiza zawartości fosforu labilnego oraz związanego w 3 frakcjach może świadczyć o istnieniu różnych mechanizmów immobilizacji fosforu w glebie w zależności od składu kompleksu sorpcyjnego i odczynu badanych gleb. Natomiast po porównaniu zawartości fosforu ruchomego i frakcyjnego w dwóch profilach glebowych oraz analizie składu chemicznego próbek wody można stwierdzić, że na badanym obszarze istnieje niewielkie zagrożenie eutrofizacji spowodowanej fosforem.This paper take the issue of phosphorus eutrophication risk of environment in the area of mineral fertilizers landfill and the evaluation of phosphorus mobility in soil held in immediate vicinity of the fertilizers storage. The research was located in Tarnawa Wyżna (Bieszczadzki National Park), around the prism of superphosphate, on the large flattened conical. The study are included a determination of basic physical and chemical properties of soil material, and for selected samples amount test of phosphorus labile (movable), and tied up in three fractions (P-Al, P-Fe and P-Ca) by Chang-Jackson method. In addition, samples of ground water from soil profiles and surface waters were analyzed.The results of analyses for the different properties of the soils, in some cases were different from the listed and described value of Bieszczady Mts. This is probably due to variations in the geological surface of soil profiles and the influence of the mineral fertilizers landfill and liming procedures conducted on study area.Analysis of labile phosphorus content, and phosphorus tied up in three fractions may indicate the existence of various mechanisms of immobilization phosphorous in the soil, according to the composition of the soil sorption complex and pH. However, after comparison of moving and fractional phosphorus content in two soil profiles and chemical analysis of water samples may be concluded that there is a low risk of eutrophication caused by phosphorus on the study area