Major changes in air temperature from day to day in Poland, and their relation to atmospheric circulation

Celem pracy było określenie związku dużych zmian temperatury powietrza z dnia na dzień w Polsce z cyrkulacją atmosferyczną w latach 2001-2010. Na podstawie uśrednionych dobowych wartości temperatury powietrza zbadano zmiany temperatury z dnia na dzień na 9 stacjach synoptycznych. W obrębie wzrostów i spadków temperatury powietrza z dnia na dzień wydzielono zmiany duże (>6°C) i bardzo duże (>8°C). Zbadano także uwarunkowania cyrkulacyjne dużych i bardzo dużych wzrostów i spadków temperatury z dnia na dzień. Największą liczbę zmian przekraczających 6oC stwierdzono na wschodzie i południu kraju, najmniej zaś na północy. Najwięcej dużych wzrostów temperatury powietrza z dnia na dzień wystąpiło przy trwającym typie cyrkulacji cyklonalnej z południowego-zachodu (SWc). Wzrosty przekraczające 8°C były uwarunkowane najczęściej zmianą klina wyżowego (Ka) na typ cyrkulacji antycyklonalnej z północnego-zachodu (NWa) oraz bruzdy cyklonalnej (Bc) na typ cyrkulacji cyklonalnej z południowego-zachodu (SWc). Najwięcej spadków temperatury z dnia na dzień o więcej niż 6oC wystąpiło podczas zmiany bruzdy cyklonalnej (Bc) na klin antycyklonalny (Ka). Bardzo duże spadki uwarunkowane były głównie zmianą typu cyrkulacji antycyklonalnej ze wschodu (Ea) na klin wyżowy (Ka), oraz typu cyrkulacji cyklonalnej z północy (Nc) na typ antycyklonalny z północnego-wschodu (NEa). Podsumowując, duże i bardzo duże międzydobowe zmiany temperatury najczęściej występują na wschodzie oraz południu kraju i są związane z kilkoma zmianami typów cyrkulacji atmosferycznej.The aim of this study was to determine the association between large temperature changes from day to day and atmospheric circulation in Poland in years 2001-2010. Based on the mean daily values of air temperature, the thermal conditions of Poland with respect to day to day changes on 9 polish synoptic stations were specified. Within the increases and decreases of the measurements of the air temperature from day to day, the large (>6°C) and very large changes (>8°C) were calculated. Circulating conditions of large and very large increases and decreases in air temperature from day to day were also examined. Most of large changes (>6°C) were observed in the East and South of the country while the lowest number of this changes were identified in the North. Most large increases of the temperature from day to day occurred during the SWc air circulation type. The very large increases (>8°C) were mostly caused by a changes of Ka to NWa air circulation and Bc to SWc air circulation. Most of large decreases (>6°C) occurred during the changing of circulation type Bc to Ka. Very large decreases (>8°C) were mainly due to a changes of Ka to Ea and Nc to NEa circulation. In conclusion, the day to day large and very large changes of temperature are associated with atmospheric circulation. These atmospheric circulation changes are frequent in the South and East of Poland. The large and very large changes of the temperature are caused by few changes of circulation types