Development of the dimensions and selected indicators of the head in children and youth from the regon of Nowy Sącz

Celem pracy było prześledzenie zmian zachodzących w obrębie wybranych wymiarów i wskaźników głowowo- twarzowych u dzieci i młodzieży z okolic Nowego Sącza w trakcie rozpatrywanego okresu ontogenezy, oraz próba porównania ewentualnych różnic w zakresie wzrastania tych cech między wyżej wymienioną grupą, a serią z Żywiecczyzny. Materiał do analizy został zebrany w trakcie badań na Nowosądecczyźnie w latach 1979- 1980 przez pracowników Zakładu Antropologii UJ. Do badań wzięto dane pomiarowe 1467 osób, w tym 740 dziewcząt i 727 chłopców. Pomiary dotyczyły podstawowych parametrów: długości i szerokości głowy, wysokości górnej oraz wysokości całkowitej twarzy, szerokości jarzmowej twarzy, a także szerokości i wysokości nosa. Na ich podstawie obliczono wskaźniki: główny głowy, twarzy całkowitej, twarzy górnej oraz wskaźnik nosa. Istnienie bądź brak różnic istotnych statystycznie w zakresie badanych cech i wskaźników między porównywanymi grupami w ostatniej klasie wiekowej u obu płci, zbadano za pomocą testu t-Studenta (p=0,05). Różnice istotnie statystyczne odnotowano w większości parametrów, za wyjątkiem długości głowy u dziewcząt, a także długości i szerokości głowy, szerokości jarzmowej twarzy, szerokości nosa i wskaźnika głównego głowy u chłopców. Analiza danych wykazała, że dzieci i młodzież z okolic Nowego Sącza mają proporcjonalnie głowę bardziej okrągłego kształtu (krótszą i szerszą), twarz całkowitą oraz górną szerszą i niższą, a także niższy i szerszy nos w porównaniu do rówieśników z Żywiecczyzny.The aim of this thesis was to trace the changes occurring within the scope of the selected cephalic and facial measurements and indices of the children and the youth from the region of Nowy Sącz during the considered ontogenic period, as well as an attempt to compare the possible differences in the growth of these features between the aforementioned group from Nowy Sącz and the series from Żywiecczyzna. The materials for the analysis were gathered during the studies in Nowy Sącz in the years 1979 – 1980 conducted by the research workers of Jagiellonian University Department of Anthropology. For the purpose of this research, measurement data of 1476 individuals have been taken, including 740 girls and 727 boys. The measurements concerned the basic parameters: head length, head breadth, upper facial height, total facial height, bizygomatic breadth, as well as nasal breadth and nasal height. On their basis the following indices have been calculated: the cephalic index, total facial index, upper facial index and nasal index. The occurrence or the lack of statistically significant differences in the range of the examined groups of the final age category of both sexes have been examined by means of Student’s t- test (p= 0,05). Statistically significant differences have been noted in the majority of the parameters, with the exception of: head length among the girls, as well as head length, head breadth, zygomatic breadth, nasal breadth and the cephalic index among the boys. The analysis of the data has shown that the children and the youth from the region of Nowy Sącz in comparison with the groups from Żywiecczyzna have heads which are proportionally more round in shape (shorter and wider), with total and upper face which is wider and lower, as well as with lower and broader nose