Image of the early modern witch.

This work is a monograph on filling the Polish publishing gap in the subject of the early-modern stereotype of the witch and with the attempt to confront it with contemporary sociological and demographic research. The key point of the work is a belief, that women sentenced during the pan-European witch-hunting, were innocent. To answer the question, what determined the character of the stereotype of the early-modern witch, I am focusing on three main factors: the stereotype of the woman built up by the Roman Catholic Church, the difficult situation of socio-economic early modern Europe and the development of the Christian demonology. The key features of the image of the woman, created by the Roman Catholic Church were: inferiority towards the man, bodily, inherent lecherousness "bad nature", mystery. This image of the woman as the dangerous being was well received in the modern era. Europe was harassed in that time with series of agricultural crises, and epidemics. Economic and ideological rapid changes occurred what caused fear at people. Since the 15th century in Europe, Christian demonology was being developed. Authors of the demonological tracts are convincing that the Satan is omnipresent, and that the woman-witches are his agents on earth. The stereotyped early-modern witch was an older, poor woman. Lonely, malicious and embittered. Behaving eccentrically and arousing universal fear. Using sociological theories: of Robert Merton and Lewis Coser it is possible to interpret the phenomenon of early-modern witch-huntings as relieving social tensions through the stigmatization the group of witches, perceived stereotypicall as deviants.Niniejsza praca jest przyczynkiem do zapełnienia polskiej luki wydawniczej w temacie wczesnonowożytnego stereotypu czarownicy oraz próbą skonfrontowania go ze współczesnymi badaniami socjologicznymi i demograficznymi. Wyjściową tezą pracy jest przekonanie mówiące, że skazane podczas paneuropejskiego polowania na czarownice kobiety, były niewinne. Próbując odpowiedzieć na pytanie, co zadecydowało o charakterze stereotypu wczesnonowożytnej czarownicy, skupiam się na trzech głównych czynnikach: stereotypie kobiety budowanym przez Kościół katolicki, trudnej sytuacji społecznoekonomicznej ówczesnej Europy oraz rozwoju demonologii chrześcijańskiej. Kluczowymi cechami wizerunku kobiety, stworzonego przez Kościół katolicki były: podrzędność wobec mężczyzny, lubieżność cielesna, przyrodzona „zła natura”, tajemniczość. Ten obraz kobiety jako istoty niebezpiecznej trafił w nowożytności na podatny grunt. Europa była nękana w tamtym czasie serią kryzysów rolniczych, epidemii. Zachodziły szybkie zmiany gospodarcze i ideowe, co powodowało u ludzi strach. Od XV w. w Europie rozwija się demonologia chrześcijańska. Autorzy traktatów przekonują, że szatan jest wszechobecny, a jego agentkami na ziemi są kobiety-czarownice. Stereotypowa wczesnonowożytna czarownica była starszą, biedną kobietą. Samotną, złośliwą i zgorzkniałą. Zachowującą się ekscentrycznie i budzącą powszechny strach. Korzystając z teorii socjologicznych: Roberta Mertona i Lewisa Cosera zjawisko wczesnonowożytnych polowań na czarownice można interpretować jako rozładowanie napięcia społecznego poprzez stygmatyzację postrzeganej stereotypowo jako dewiantki grupy czarownic