Językowa wizja inteligencji przedstawiona w powieści Antoniego Libery Madame

The aim of the thesis is to research the linguistic vision of intelligence in “Madame” by Antoni Libera. The thesis was based on the research of the linguistic. Studies of verbal picture of the world were preceded by two theoretical chapters. The first of these describes the periodization of the modern Polish language and current status of the language that is regional, social and occupational diversity of language and the functional varieties of contemporary Polish language and Polish language classifications made by the Z. Klemensiewicz, S. Urbańczyk, A. Furdal, A. Wilkoń, T. Skubalanka, D. Buttler, S. Gajda, W. Pisarek, A. Markowski. The second chapter describes the linguistic picture of the world and the tradition of his research. The research methodology chapter begins where there is information about the fields of language and the syntactic component. The first stage of research is the analysis of paradigmatic. from the text of the novel “Madame” were selected excerpts describing the intelligence, which was divided into the following categories of lexical-semantic: appearance, features internal and psychology of intelligence, social characteristics, cultural characteristics and morality. These categories are based on the description of the social group with is study. The second phase of the study is an analysis of syntagmatic test material. This chapter answers the question what is the style of the novel and what linguistic elements (stylistic tropes, phraseological compounds, borrowings from foreign languages and quotes) were used by Libera to create the image of intelligence.The final chapter is a recapitulation of the conclusions reached in the course of all previous studies, full and final characteristics of intelligence, which he created in his novel, Antoni Libera, Madame.Celem niniejszej pracy jest zbadanie językowej wizji inteligencji jaką wykreował Antoni Libera w powieści Madame. Praca została oparta na badaniach lingwistycznych. Analiza języka jakim posługiwał się autor kreując obraz inteligencji, poprzedzone zostały dwoma rozdziałami teoretycznymi. Pierwszy z nich opisuje periodyzację dziejów języka polskiego i jego stan obecny, czyli regionalne, środowiskowe i zawodowe zróżnicowanie polszczyzny, funkcjonalne odmiany współczesnego języka polskiego i klasyfikacje polszczyzny dokonane przez Z. Klemensiewicza, S. Urbańczyka, A. Furdala, A. Wilkonia, T. Skubalankę, D. Buttler, S. Gajdę, W. Pisarka, A. Markowskiego. Drugi rozdział teoretyczny to próba odpowiedzi na pytanie czym jest językowy obraz świata i jaka jest tradycja jego badania? Opisane zostały tutaj teorie językoznawców amerykańskich, niemieckich i polskich oraz systemów i tekstowy obraz świata. Rozważania teoretyczne pozwalają w sposób płynny przejść do części badawczej, której zapowiedzią jest rozdział metodologiczny. Podstawową jednostką badawczą jest opisany w tej części składnik syntaktyczny. Rozdział ten zawiera również informacje o teorii pól językowych, które są wyznacznikiem późniejszych badań syntagmatycznych i paradygmatycznych. Część badawcza to min. charakterystyka paradygmatyczna zgromadzonego materiału. Z tekstu powieści wyłonione zostały fragmenty wielopłaszczyznowo opisujące inteligencję. Na ich podstawie stworzone zostały kategorie i subkategorie leksykalno- semantyczne, wypełnione pojedynczymi leksemami, skupieniami nierozerwalnymi, zespoleniami nierozerwalnymi, związkami frazeologicznymi, figurami stylistycznymi, nazwami własnymi. Zestawienia ilościowe i jakościowe analizowanego materiału pokazały, jakie klasy semantyczne i składniowe są podstawą opisu inteligencji.Kolejnym etapem badań jest dwupłaszczyznowa charakterystyka syntagmatyczna badanego materiału. Pierwszy poziom analizy to zestawienie związków składniowych, w jakie wchodzą leksemy o największej częstotliwości. Jej celem jest wskazanie dominującego typu połączeń a co z tym idzie wskazanie stylu języka powieści. Drugi poziom analizy jest skoncentrowany na produktywności syntaktycznej leksemów w połączeniach dwuczłonowych. Badania te doprowadziły do wyłonienia najbardziej reprezentatywnego typu zespoleń składniowych, który dominuje w powieści i służy ukazaniu wizji inteligenckiego świata. Badania stylistyczne powieści, czyli przegląd figur stylistycznych, wskazanie ilości i typu innowacji frazeologicznych, lista zwrotów oraz wyrażeń zapożyczonych z języków obcych, a także wyrażeń występujących w języku obcym oraz analiza frekwencyjna leksemów o największej częstotliwości, stanowią dopełnienie rozważań nad językowym obrazem inteligencji. Ostatni rozdział to rekapitulacja wniosków wyciągniętych w toku wszystkich wcześniejszych badań, pełna i ostateczna charakterystyka inteligencji, jaką wykreował Antoni Libera w powieści Madame