The analysis of the usage of preparations containing psychotropic substances from group IV-P

W Polsce obserwuje się wzrost konsumpcji leków psychotropowych. Stosowanie tych leków jest rozpowszechnione wśród pacjentów, podobnie jak prolongowanie recept przez lekarzy, pomimo dobrze poznanych efektów ubocznych i dostępności bezpieczniejszych alternatyw. Badanie miało na celu określenie zależności związanych z ordynacją i realizacją recept na leki psychotropowe w Polsce. Na podstawie danych udostępnionych przez kierowników aptek ogólnodostępnych, badano związek między rodzajem leku, wiekiem i płcią pacjenta oraz specjalnością lekarza przepisującego. Dane pochodziły z aptek w obrębie województwa małopolskiego. Analiza recept na leki, które zgodnie z klasyfikacją ATC przynależą do grup: N05C i N05B dotyczyła okresu 2007-2010 roku. W analizie uwzględniono dane dotyczące 6603 recept. Średnie miesięczne z realizacji recept wahały się między liczbą 50-63 recept, przy czym największą ilość zrealizowano w grudniu, a najmniejszą w sierpniu. Najwięcej recept przepisywano pacjentom w wieku 45-64 lat. Prawie 70% (n=4445) wszystkich recept zostało przepisane kobietom. Wśród recept dla kobiet prawie 44% stanowiły recepty dla pacjentek z grupy wiekowej 45-64 lat, a ponad 44% w wieku ? 65 (90% kobiet w wieku ? 45). Wśród recept dla mężczyzn prawie 50% stanowiły recepty dla pacjentów z grupy wiekowej 45-64 lat, a prawie 34% w wieku powyżej 65 lat. Dysproporcje pomiędzy liczbą recept wystawianych dla kobiet i mężczyzn zwiększały się wraz z wiekiem pacjentów, zawsze na korzyść kobiet. Stwierdzono zakup 15 różnych leków psychotropowych (kryterium: nazwa międzynarodowa). Najwięcej recept odnotowano na leki zawierające w swoim składzie: alprazolam (25,97%), zolpidem (16,1%), estazolam (13,27%), klorazepat potasu (12,1%), diazepam (9,3%) i lorazepam (6,56%). Pośród preparatów alprazolamu, najczęściej przepisywano Afobam w dawce 0,25mg. Z wszystkich recept na leki zawierające jako substancję czynną alprazolam, preparaty o przedłużonym działaniu stanowiły niewiele ponad 3%. Analiza wykazała, że ponad 60% recept wystawiono na leki o działaniu przeciwlękowym. Prawie 50% wszystkich recept zostało przepisane przez lekarzy medycyny rodzinnej i/lub lekarzy chorób wewnętrznych, tylko 16% recept przepisali lekarze psychiatrii. Koniecznym wydaje się wdrożenie programu opieki farmaceutycznej przez wszystkich aptekarzy, stworzenie centralnego systemu monitorującego przebieg terapii pacjentów, jak również wprowadzenie działań edukacyjnych z zakresu bezpiecznego stosowania leków psychotropowych skierowanych w szczególności do pacjentek powyżej 45. roku życia oraz lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej.In Poland patients are prescribed psycholeptics drugs at an increasing rate. There is a prevalence of psycholeptics drugs use by patients and their prolonged prescription by practitioners, despite well known side effects and the availability of safer alternatives. This study explored the relationship between ordination and implementation of psycholeptics drugs in the Polish environment. Based on the data made available by the managers of community pharmacies, we investigated the relationship between type of psycholeptic drug, age and gender of patient, medical specialization of physician. Data were collected from pharmacies in Lesser Poland Voivodeship. We analyzed prescriptions for psycholeptics drugs, which according to ATC classification belong to groups: N05C and N05B, for the period from 2007 to 2010. We analyzed data on 6603 prescriptions. Average monthly on the implementation of prescriptions varied between 50-63 prescriptions, with the highest number in December, and lowest in August. Amongst them the most prescriptions were prescribed for patients aged 45-64. Nearly 70% (4445) out of all prescriptions were prescribed for female. Amongst prescriptions for women 44% out of them were prescribed for patients aged 45-65, while 45% aged ≥ 65 (90% women aged ≥45). Amongst prescriptions for men, nearly 50% out of them were prescribed for patients aged 45-64, while almost 34% aged ≥ 65. The disproportion between the number of prescriptions prescribed for women and men increased with age of the patients, always in favor of women. We observed buying 15 types of psycholeptics drugs (criterion: the international name). The most common were alprazolam (25.97% out of all prescriptions), zolpidem (16.1%), estazolam (13.27%), clorazepate (12.1%), diazepam (9.3%) and lorazepam (6.56%). Amongst alprazolam drugs, most commonly observed Afobam (0.25mg). Of all the prescriptions for medicines containing alprazolam, extended release formulations accounted for only a little over 3%. The analysis showed that over 60% of prescriptions were prescribed for drugs with anxiolytic activity. Almost 50% of all prescriptions were prescribed by a doctor of family medicine and/or internal medicine, only 16% prescriptions were prescribed by psychiatrists. It seems necessary to implement the pharmaceutical care program in more pharmacies, create a central system for monitoring the course of patients therapy, and also initiate educational activities concerning the safe use of psychotropic drugs among woman over 45 years of age and among family medicine physicians doctors