Matematik Öğretmen Adaylarının Cebirsel İfade ve Denklem Kavramlarının Farkına İlişkin Kavrayışları

Cebirsel ifade ve denklem kavramları cebir öğrenme ve öğretim sürecinde an çok zorlanılan kavramlar arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Öğretmenlerin bu kavramlara yönelik bilgi eksikliği ise başarılı bir öğretim için önemli bir engel oluşturmaktadır. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı, ilköğretim matematik öğretmen adaylarının temel cebir kavramlarından cebirsel ifade ve denklem kavramlarının farkına ilişkin kavrayışlarını belirlemektir. Bu amaca uygun olarak, araştırma nitel araştırma kapsamında yapılandırılmış olup nitel araştırma desenlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmaya, 2018-2019 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde Marmara Bölgesi’nde bir devlet üniversitesinin İlköğretim Matematik Öğretmenliği Bölümü 2. sınıfında öğrenim gören 35 öğretmen adayı katılmıştır. Nitel araştırma kapsamında yapılandırılan çalışmanın verileri iki aşamada toplanmıştır. Birinci aşamada öğretmen adaylarına, cebirsel ifade ve denklem kavramına ilişkin kavrayışlarını nasıl farklılaştığını belirlemek amacıyla “Cebirsel ifade ile denklemin farkı nedir? Açıklayınız.” şeklinde açık uçlu bir soru yöneltilmiştir. Öğretmen adaylarından görüşme formunda bu soruyu yazılı olarak yanıtlamaları istenmiştir. Veri toplama sürecinin ikinci aşamasında ise öğretmen adaylarının açık uçlu soruya verdikleri yanıtlar incelenerek, açıklamaları farklı olan 8 öğretmen adayı belirlenmiştir. Bu öğretmen adayları ile cebirsel ifade ve denklem kavramlarının farkına ilişkin kavrayışlarını daha derinlemesine incelemek amacıyla yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu görüşmeler ortalama 5 dakikada gerçekleşmiştir. Görüşmeler ses kayıt cihazı ile kaydedilerek çözümlenmiştir. Görüşme formundan ve yarı yapılandırılmış görüşmeden elde edilen veriler içerik analizi yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. İçerik analizinde öncelikle öğretmen adaylarının açıklamaları kodlanmış, sonrasında temalar oluşturulmuş ve bulgular tanımlanarak yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular, araştırmaya katılan öğretmen adaylarının çoğunun cebirsel ifade ve denklem kavramları arasındaki farkı açıklamada zorlandıklarını göstermiştir. Öğretmen adayları iki kavram arasındaki farkı işlemsel süreçler ile açıklamışlardır. Öğretmen adaylarının açıklamalarında kavramların matematiksel anlamı geri planda kalmıştır. Denklemin cebirsel ifadeden farkını eşitlik içermesi odaklı ele almışlardır. Araştırmadan elde edilen bulgular elde edilen kodlar ve temalar kapsamında ilgili alan yazın da esas alınarak detaylı olarak sunulacaktır. Cebir öğrenimi üzerine yapılan araştırma sonuçları dikkate alındığında araştırmadan elde edilen sonuçlar önem taşımaktadır.Anahtar kelimeler: Cebir öğretimi, cebirsel ifade, denklem, öğretmen adayları.