Musli̇m and Turki̇sh statesmen i̇n Mongoli̇an States

Yüksek Lisans TeziCengiz İstilâlarıyla genişleyip kıtaları birbirine bağlayan Moğol Devleti toprakları, askerî sisteme dayanan Moğol Devlet teşkilatında başlarda fethedilen ülkelerden vergi toplamak amacıyla, yetkileri çerçevesinde değişik isimler almış olan kişilerin vazifelendirilmesini zorunlu hale getirmiştir. Bunlar, vilayet anlamındaki daruga kelimesinden hareketle darugaçi denilen valiler, Moğolca askerî asilzadeler için kullanılmış olan noyanlar ve tangmaçi denilen vergi memurlarıdır. Moğollar, yerleşik hayat biçimini benimseyen milletleri küçük görmüşler, kendilerini de küçük düşüreceği kaygısıyla yerleşik hayattan kaçınmışlardır. Moğol geleneğinin bu bakış açısı, İmparatorluğa tabii olan uygar şehirlerin yöneticiliğini herhangi bir Moğol'un yapmasına engel teşkil etmiştir. Bu durumda, fethedilen şehirlerin idaresi, Moğollar'ın hizmetinde olup soyu başka ırklara dayanan, güvenilen ve iş bilen kişilere teslim edilmiş olup, bu vazifeye genel itibariyle birçok Uygur ve Çinli tayin edilmiştir. Zaman içerisinde Altın Orda, Çağatay ve İlhanlı Hanlıkları Türkleşmiştir. Moğol Devletleri'nin Türkleşmesi olgusu içerisinde darugaçi, Noyan, tangmaçi gibi idarecilerden Müslüman ve Türk olanların da rolü olmuştur. Bu idareciler Moğollar ile fethettikleri bölgelerdeki halk arasında köprü oluşturmuşlardır.The territory of Mongol Government, based upon military organization, enlarged and connects the continents day by day and the governers made some people task firstly for gathering tax from the countries that have been conquered. They were the governors calles darugaçi, derived from daruga that means province; tax officials called tangmaçi and noyan, derived from military noblemen. Mongols looked down on societies that settled down and avoided settling down. This traditional Mongol point of view was a handicap for the Mongol people to govern the cities. Then the governer of the conquered cities were mostly Uyghur and Chinese people. After a while, Altın Orda, Cagatay, Ilhan khans became Turk. The reason why Mongols became Turk were the administratives; Noyan, Darugaçi, Tangmaçi. They were the bridges between the Mongols and the people of conquered lands