CATASTICI, RENDITE, E LIVELLI ANNUI DELLE CONFRATERNITE DI MOMIANO (1782-1788)

Le scuole laiche di Momiano e del suo territorio, delle quali vengono qui studiati i catastici, le rendite ed i livelli annui, bene s\u27inquadrano nel contesto istriano che le vede protagoniste di un \u27 intensa attività sociale e dottrinale. Numericamente consistenti, solo alcune erano regolate da statuti, tutte le altre basavano la loro esistenza su regole consuetudinarie evolutesi nel corso dei secoli.Proucavanje ovih udruzbenih oblika koji su obilje2ili evropski zapad, u vremenu od 10. do 19. stoljeéa, i koji su inace poznatiji pod imenom bratovstina i skola, nija bilo cesto u bogatoj istarskoj historiografiji. Tek su u dva zadnja desetljeéa, povjesnicari zapoceli pazljiviju analizu tih djela. Ti su izvori veéim djelom pohranjeni u Zupnim arhivima, a sastoje se ii statuta, zabilje2bi, popisa nekretnine koje su laicke bratovstine imale u posjed, i cije nam objavljivanje dopusta sirenje nasih saznanja o citavom jednom nizu socijalno-ekonomskih i religijskih problematika, koja medu istarskim povijesnim dogadajima niposto ne mozemo smatrati rubnima. Laicke skole Momjana i njegove okolice tocno se uglavljuju u istarsku cijelinu, u kojoj su one odigrale vaznu drustvenu ulogu. Brojcano konzistentne, samo su poneke imale statutarni ustroj, dok su sve ostale temeljile svoju opstojnost na uobicajenim regulama, koje su se razvile tijekom niza stoljeéa. Ta razgranata prisutnost na cijelom istarskom podrucju, vrlo cesto nije poduprijeta s isto tako bogatim arhivskim materijalom, i zato svako nova otkriée postaje znacajno, u pokusaju sazimanja jedne jos cjelovitije slike njihove nazocnosti na podrucju Momjanstine, i u kontekstu lstre